Ένα παιδί με παιδική παχυσαρκία έχει μεγάλες πιθανότητες να γίνει παχύσαρκος ή υπέρβαρος ενήλικας. Πάντα υπάρχουν στατιστικά και στα στατιστικά υπάρχουν και οι 2 περιπτώσεις, κάποιος δηλαδή που συνέχισε κι έμεινε υπέρβαρος/παχύσαρκος και αυτός που άλλαξε τον τρόπο ζωής του και μπόρεσε και διατήρησε ένα πιο υγιεινό βάρος. Αλλά σίγουρα όταν κάποιο παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο αυτό κυρίως συνδέεται με αύξηση των λιποκυττάρων, που σημαίνει ότι είναι πιο εύκολο να πάρει βάρος σε σχέση με ένα ενήλικα.
Πρόγραμμα HELENA
Τα αποτελέσματα της έρευνας του προγράμματος «HELENA», που έγινε στην Ευρώπη το 2008 ήταν πραγματικά πολύ λυπηρά. Το 35% της πρόσληψης λιπαρών από τα ανήλικα παιδιά είναι από κορεσμένα και trans λιπαρά.
Το 27% των αγοριών και το 20% των κοριτσιών είναι παχύσαρκα!
Αν φυσικά συμπεριληφθούν και τα υπέρβαρα παιδιά, τότε το ποσοστό είναι ακόμη πιο υψηλό.
Ελληνικά Επιδημιολογικά Δεδομένα
Δεδομένα από την Ελλάδα έχουν δείξει ότι περίπου 4 στα 10 παιδιά δημοτικού είναι υπέρβαρα. Επιπλέον, έχει φανεί ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γιαγιάδες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν υψηλότερο βάρος, σε σχέση με τα παιδιά που περνούν τον περισσότερο χρόνο με τους γονείς τους.
Ποια τα αίτια της Παιδικής Παχυσαρκίας;
Ως αίτια για τα αυξημένα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα, αναφέρονται:
- η μικρή διάρκεια θηλασμού
- η λανθασμένη αντίληψη για το βάρος του παιδιού
- η αντίληψη των γονέων για το βαθμό της όρεξης του παιδιού
- η εσφαλμένη αντίληψη του γονιού για το πότε έχει χορτάσει το παιδί, είτε πιέζοντάς το να φάει, είτε περιορίζοντάς το, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας.
- η παχυσαρκία των γονέων
- το μεγάλο κόστος της σωστής – υγιεινής διατροφής
- η χαμηλή φυσική δραστηριότητα και η παρακολούθηση τηλεόρασης
- ο βαθμός υιοθέτησης της παραδοσιακής διατροφής, που φαίνεται να φθίνει στα άτομα μέσης και μικρής ηλικίας
- τα γονίδια και το περιβάλλον
- η κατανάλωση γευμάτων fast food
Ενεργειακό Ισοζύγιο και Παιδική Παχυσαρκία
Η απάντηση κρύβεται στο ισοζύγιο ενέργειας. Σκέψου ότι πρόκειται για μία ζυγαριά. Στη μία πλευρά βρίσκονται οι θερμίδες που καταναλώνουμε και στην άλλη πλευρά η ενέργεια που χρησιμοποιεί ο οργανισμός για να επιτελέσει βασικές λειτουργίες του και οι θερμίδες που καίει μέσω της άσκησης.
Αν η ζυγαριά ισορροπεί, με άλλα λόγια αν καίμε ό,τι τρώμε, το βάρος παραμένει σταθερό. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάς ότι το παιδί βρίσκεται σε περίοδο ανάπτυξης, επομένως έχει αυξημένες ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν, μέσω της διατροφής.
Κρίσιμα Στάδια Ζωής και Λιποκύτταρα
Στον ενήλικα δεν αυξάνεται ο αριθμός λιποκυττάρων αλλά ο όγκος τους. Έτσι, αν έχουμε μεγάλο αριθμό λιποκυττάρων σε μικρή ηλικία υπάρχουν πιθανότητες, αν η κακή διατροφή συνεχιστεί, να υπάρξει εμφάνιση παχυσαρκίας ή μεγαλύτερη δυσκολία διαχείρισης του βάρους στην μετέπειτα ζωή του. Ακριβώς, υπάρχουν συγκεκριμένα κρίσιμα στάδια ζωής 4, 8 και 12-13 χρονών στα οποία δεν αυξάνεται μόνο ο όγκος των λιποκυττάρων αλλά και ο αριθμός τους.
Γι’ αυτό καλό είναι σ’ αυτές τις ηλικίες να βοηθήσεις το παιδί σου να χτίσει μια διατροφική συμπεριφορά η οποία θα συμβάλλει αργότερα στο να έχει ένα υγιές βάρος και να αποφύγει την παχυσαρκία.
Πολύ ποσότητα από το «σωστό» φαγητό
Μία πολύ συχνή ερώτηση που θέτουν οι γονείς στα παιδιά είναι:
Χόρτασες; Να σου βάλω κι άλλο φαγητό;
Οι γονείς μπερδεύουν το «πολύ» φαγητό με το «σωστό» φαγητό γιατί υπάρχουν αρκετοί εξωτερικοί παράγοντες.
Ένα παράδειγμα είναι ότι εάν και οι 2 γονείς είναι υπέρβαροι/παχύσαρκοι οι πιθανότητες για υπέρβαρο παιδί ή παιδική παχυσαρκία είναι πολύ μεγαλύτερες από το να είναι ένας από τους δύο ή και κανένας από τους δύο. Αυτό εξηγείται στο ότι οι μερίδες που καταναλώνουν είναι μεγαλύτερες, οπότε και το παιδί καταναλώνει περισσότερο φαγητό. Τα παιδιά είναι μεν στην ανάπτυξη αλλά δε χρειάζεται να τρώνε σαν ενήλικες.
Μάθε για τις Μερίδες
Μπορείς να συμβουλευτείς έναν ειδικό για να καθορίσεις το μέγεθος της μερίδας που είναι κατάλληλο για το παιδί σου, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το φύλο του, η ηλικία του και το βάρος του.
Πώς να αξιολογήσεις το βάρος του παιδιού σου;
Σίγουρα, οι περισσότεροι γονείς είμαστε εξοικειωμένοι με τις καμπύλες ανάπτυξης που αξιολογούνται από τον παιδίατρο στις επισκέψεις στο ιατρείο. Αυτός είναι και ο τρόπος για να αξιολογήσεις την ανάπτυξη του παιδιού σου στο σπίτι.
Δείκτης Μάζας Σώματος
Ένας ακόμα τρόπος για να αξιολογήσεις την ανάπτυξη του παιδιού σου είναι η χρήση του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Εάν θέλεις να υπολογίσεις τον ΔΜΣ αρκεί να διαιρέσεις το σωματικό βάρος του παιδιού σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους του σε μέτρα. Για τους ενήλικες υπάρχουν συγκεκριμένες κατωφλικές τιμές για να χαρακτηριστεί κάποιος φυσιολογικού σωματικού βάρους, υπέρβαρος ή παχύσαρκος.
Καμπύλες για Δείκτη Μάζας Σώματος για Παιδιά
Ωστόσο, για τα παιδιά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Επειδή η ανάπτυξη των παιδιών δεν είναι σταθερή υπάρχουν καμπύλες για το δείκτη Μάζας Σώματος, για να μπορέσει κάποιος να αξιολογήσει αν το βάρος του παιδιού είναι φυσιολογικό ως προς το ύψος του, στην ηλικία που βρίσκεται. Είναι μια αξιολόγηση που μπορεί να κάνει ο παιδίατρος αλλά και εσύ ο/η ίδιος/α από το σπίτι σου.
Τι να προσέξεις για την Διατροφή των Παιδιών σου;
Όπως ανέφερα και προηγουμένως η σωστή καθοδήγηση σε διατροφικά θέματα από έναν επαγγελματία διαιτολόγο θα σου φανεί πολύ χρήσιμη. Ωστόσο, θα σου αναφέρω συνοπτικά μερικά χρήσιμα tips που μπορείς να εφαρμόσεις.
Απέφυγε το Φαγητό ως Μέσο Επιβράβευσης
Ένα λάθος που κάνουν αρκετοί γονείς είναι ότι χρησιμοποιούν πολλές φορές το φαγητό ως επιβράβευση. Για παράδειγμα, μια από τις συχνότερες φράσεις που ακούω είναι η εξής:
Αν φας όλο σου το φαγητό θα κερδίσεις μια σοκολάτα!
Η τακτική αυτή μπορεί να έχει κάποιο αποτέλεσμα ως προς την ολοκλήρωση του γεύματος, όμως μακροπρόθεσμα θα δημιουργήσει άλλα προβλήματα.
Το παιδί πρέπει να κατανοήσει το γεγονός ότι το φαγητό δεν το τρώμε επειδή θα κερδίσουμε ένα γλυκό, αλλά γιατί είναι απαραίτητο για την σωστή λειτουργία του οργανισμού μας.
Αν αυτή η τακτική συνεχιστεί το παιδί πιθανόν να ολοκληρώνει το γεύμα του μόνο όταν ξέρει ότι θα επακολουθήσει κάποιο γλυκό. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα φυσικά την αύξηση των θερμίδων αλλά και διάφορα άλλα προβλήματα υγείας (Σακχαρώδης Διαβήτης, τερηδόνα κ.α.).
Μην απαγορεύεις ορισμένα τρόφιμα
Γενικά, είναι καλό τα παιδιά να γνωρίζουν ότι πρέπει να καταναλώνουν τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων. Ορισμένα τρόφιμα όμως καταναλώνονται πιο συχνά και άλλα πιο αραιά για λόγους υγείας. Για παράδειγμα, μην αφαιρέσεις εντελώς από την διατροφή του παιδιού σου τα γλυκά. Αντιθέτως, περιόρισε την κατανάλωση τους και προσπάθησε να του εξηγήσεις με απλά λόγια για ποιο λόγο πρέπει να συμβαίνει αυτό.
Τι να γνωρίζεις
Η απαγόρευση τροφίμων θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, ιδιαίτερα από την εφηβεία και μετά. Θυμήσου ότι δεν υπάρχουν «απαγορευμένα» τρόφιμα, ωστόσο πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με την ποσότητα και την συχνότητα.
Φρόντισε και τις δικές σου Διατροφικές Συνήθειες
Γιατί να το κάνεις αυτό; Γιατί όλα αρχίζουν από το σπίτι. Μην ξεχνάς ότι αποτελείς πρότυπο για το παιδί σου. Οι δικές σου διατροφικές συνήθειες θα επηρεάσουν άμεσα και τις δικές του. Για παράδειγμα, αν εσύ δεν καταναλώνεις φρούτα πολύ πιθανόν να μην υπάρχουν και στο σπίτι. Έτσι, το παιδί δεν θα έχει επαφή με τα φρούτα, άρα πολύ πιθανόν να μην τα συμπεριλάβει και στην διατροφή του στο μέλλον.
Ο Ρόλος του Γονέα
Ως γονέας είσαι υπεύθυνος για την διατροφή του παιδιού σου, τουλάχιστον μέχρι κάποια ηλικία. Οι διατροφικές συνήθειες που θα αναπτύξει τώρα θα το συνοδεύουν και ως ενήλικα. Φρόντισε, λοιπόν, να είναι οι σωστές!
Διατροφή ως ένα Παιχνίδι
Τι εννοώ με αυτό; Τα παιδιά ως γνωστόν είναι λάτρεις των παιχνιδιών και ενθουσιάζονται ιδιαίτερα όταν ακούνε για αυτά. Μπορείς κι εσύ λοιπόν να δημιουργήσεις αυτό τον ενθουσιασμό μέσω των φαγητών.
Διακόσμησε τα πιάτα με ευφάνταστο τρόπο και πρόσθεσε διάφορα χρώματα σε αυτό. Τα πολλά χρώματα θα τραβήξουν την προσοχή των παιδιών και αυτόματα θα κάνουν το πιάτο πιο ελκυστικό, Φυσικά πολλά χρώματα μπορείς να βρεις στα φρούτα και στα λαχανικά. Έτσι, θα καταφέρεις με έναν έξυπνο τρόπο να εντάξεις στην διατροφή του υγιεινά τρόφιμα.
Πώς μπορείς να διαχειριστείς σαν Γονέας την Παιδική Παχυσαρκία;
Σίγουρα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο στους ενήλικες και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να αντιμετωπίσεις μια τέτοια κατάσταση. Το παιδί σου βρίσκεται σε μια αρκετά κρίσιμη ηλικία, η οποία θα καθορίσει και την μετέπειτα ανάπτυξη του.
Για τον λόγο αυτό η κατάσταση πρέπει να αντιμετωπίζεται σφαιρικά και όχι μονόπλευρα, δηλαδή να μην εστιάσεις μόνο στην απώλεια βάρους. Σε συνεργασία με τους κατάλληλους ειδικούς (γιατρούς, διαιτολόγους) μπορείτε να θέσετε ορισμένους στόχους για την αντιμετώπιση της.
Υγιεινές συνήθειες και σωστή διατροφή
Το νούμερο ένα θέμα που θα πρέπει να απασχολεί κάθε γονέα, όπως και εσένα, είναι οι διατροφικές συνήθειες του παιδιού του. Ουσιαστικά, οι σωστές διατροφικές συνήθειες θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Δώσε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές, καθώς είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να αναπτύσσουν από νωρίς υγιεινές διατροφικές συνήθειες που θα τους ακολουθήσουν και στην μετέπειτα πορεία τους ως ενήλικες.
Απέφυγε τις Αυστηρές Δίαιτες
Με τον όρο αυστηρές δίαιτες εννοώ διατροφικά σχήματα με σκοπό την απώλεια βάρους σε μικρό χρονικό διάστημα. Πρέπει να δώσεις ιδιαίτερη βάση στην διατροφή του παιδιού σε αυτή την ηλικία, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από απώλεια βάρους. Ένα παιδί μπορεί να χρειάζεται να χάσει κάποια κιλά αλλά αυτό θα πρέπει να γίνεται αργά και σταθερά, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα στην ανάπτυξη του.
Παράδειγμα
Αν ένα κοριτσάκι 5 ετών έχει ύψος 1,12 μέτρα και βάρος 22 κιλά, έχει ΔΜΣ 17,5 kg/m2 και σύμφωνα με τις καμπύλες θεωρείται υπέρβαρο, ο στόχος είναι να διατηρηθεί το βάρος του σχετικά σταθερό και όσο ψηλώνει να πέφτει εντός των φυσιολογικών ορίων στις καμπύλες. Δεν είναι το ίδιο άλλωστε να είναι 22 κιλά και να έχει ύψος 1,15 ή 1,16 μέτρα.
Διατροφικές Ελλείψεις στη Παιδική Παχυσαρκία
Επιπλέον, δεν πρέπει να αποκλείεις ομάδες τροφίμων από το διαιτολόγιο του παιδιού, αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν διατροφικές ελλείψεις. Οι διατροφικές ελλείψεις, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία θα προκαλέσουν άλλα προβλήματα υγείας στο παιδί. Για παράδειγμα, το γάλα μπορεί να περιέχει λίπος αλλά είναι απαραίτητο για την σωστή ανάπτυξη των οστών, καθώς περιέχει ασβέστιο.
Προώθησε μια θετική Εικόνα του Σώματος
Στόχευσε στην σωστή εκπαίδευση του παιδιού σου γύρω από την εικόνα του σώματος. Προσπάθησε να του εξηγήσεις τι σημαίνει υγιές βάρος και πόσο απέχει από τα σημερινά πρότυπα που παρουσιάζονται στα social media.
Αντικατέστησε την λέξη «αδύνατο» με την λέξη «υγιές» ή «δυνατό» και προσπάθησε να ενισχύσεις την αυτοπεποίθηση του. Όταν το παιδί κατανοήσει ποια είναι τα σωστά πρότυπα θα μπορέσει και πιο εύκολα να προβεί σε ορισμένες αλλαγές.
Περιόρισε τον Χρόνο μπροστά σε Οθόνες
Δυστυχώς, κάτι που έχω παρατηρήσει και εγώ ο ίδιος ύστερα και από συζητήσεις με άλλους γονείς, είναι ότι τελευταία χρόνια τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τον ηλεκτρονικό κόσμο από πολύ νωρίς. Το γεγονός αυτό πέρα από τα προβλήματα στα μάτια αλλά και στην στάση σώματος συμβάλλει στην ανάπτυξη παχυσαρκίας.
Εσύ θέτεις τα όρια
Θέσε ορισμένα όρια στην χρήση υπολογιστή, τηλεόρασης, ηλεκτρονικών παιχνιδιών κ.α. Για παράδειγμα, στόχευσε στην 1 με 2 ώρες το πολύ τηλεόραση, κινητό, video-gaming κ.α. την ημέρα.
Τόνισε τις εναλλακτικές
Προσπάθησε να κινητοποιήσεις το παιδί σου να ασχοληθεί μια κάποια εξωσχολική δραστηριότητα που να περιλαμβάνει και κάποιου είδους γυμναστική. Έτσι, το παιδί θα εντάξει στην καθημερινότητα του και την σωματική άσκηση, η οποία είναι χρήσιμη για την ανάπτυξη του σκελετού, των μυών αλλά και για την διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους.
Συνοψίζοντας
Όπως καταλαβαίνεις το να αντιμετωπίσεις την παιδική παχυσαρκία δεν είναι τόσο απλό. Είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην θέσεις σε κίνδυνο την υγεία του παιδιού σου.
Το σημαντικότερο όμως από όλα είναι να συνειδητοποιήσεις ότι το παιδί σου χρειάζεται κάποια βοήθεια ή καθοδήγηση. Πολλοί γονείς εθελοτυφλούν και αυτό δυστυχώς δεν ωφελεί πουθενά.
Το παιδί βρίσκεται στην ανάπτυξη
Η φράση «Το παιδί βρίσκεται στην ανάπτυξη» ίσως είναι η μεγαλύτερη παγίδα στην οποία πέφτουν οι γονείς. Πράγματι, η φάση της ανάπτυξης είναι μια περίοδος που τα παιδιά έχουν αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά. Είμαι σίγουρος ότι σαν γονιός το γνωρίζεις αυτό, δεν χρειάζεται να υπερσιτίζεις το παιδί σου με σκοπό την κάλυψη των αναγκών του.
Άκου το Παιδί σου
Δεν χρειάζονται υπερβολές ούτε να το παρακάνουμε. Ίσως μερικές φορές είναι καλό να ακούς το παιδί σου όταν σου λέει ότι έχει χορτάσει και να μην το πιέζεις να ολοκληρώσει το γεύμα του. Η πίεση μόνο τα αντίθετα αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει.
Αντιθέτως, προσπάθησε να καταλάβεις γιατί δεν θέλει να φάει.
Μήπως όντως χόρτασε ή έφαγε κάτι άλλο προηγουμένως; Ή μήπως απλά δεν του αρέσει το φαγητό; Ο στόχος είναι κοινός, το γνωρίζω και εγώ σαν γονιός. Θέλει υπομονή ώστε να περάσουμε τα σωστά διατροφικά μηνύματα στα παιδιά μας!
Πηγή: diaitologos.com
