Η Disney, που τόσο έχει αγαπηθεί από μικρούς και παιδιά κλείνει φέτος τα 100 χρόνια και η γιορτή θα είναι μεγαλύτερη και λαμπερότερη από ποτέ.
Ο εορτασμός για τα 100 χρόνια της Disney θα έχει την ονομασία «Disney 100 Χρόνια Θαύμα» και θα συνοδεύεται από πολλές εκπλήξεις για τους μικρούς και μεγάλους που την αγαπούν.
Όμως πίσω από αυτό τον “μαγικό” κατά τα άλλα κόσμο, υπάρχουν πολλά σκάνδαλα τα οποία αποκάλυψε η Dailymail και αφορούν μερικές σκοτεινές αλήθειες για την Disney και τον ιδυριτή της.
Πως ξεκίνησαν όλα
Μια φορά κι έναν καιρό, στο Κάνσας Σίτι του Μιζούρι , προσφέρθηκε σε ένα αγόρι δωρεάν κούρεμα. Ήταν το πρώτο σε μια αλυσίδα γεγονότων που θα κατέληγε να γίνει ένας από τους πιο διάσημους άντρες στον κόσμο, συνώνυμος με τα παραμύθια όπως ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.
Για το δωρεάν κούρεμα όμως προσφέρθηκε ως αντάλλαγμα για μια επιλογή έργων τέχνης από έναν 12χρονο που είχε ένα πρώιμο ταλέντο στο σχέδιο κινούμενων σχεδίων. Τα σκίτσα του κρεμάστηκαν σωστά σε όλο το μαγαζί και σύντομα έγιναν αξιοθέατο της γειτονιάς.
Αυτή η πρώιμη αναγνώριση του καλλιτεχνικού του ταλέντου πυροδότησε τη φιλοδοξία του αγοριού και, στις αρχές των 20 του, ήταν ένας πλήρως ανεπτυγμένος animator, με τη δική του εταιρεία παραγωγής που ονομάζεται Laugh-O-Gram Films.
Αλλά ήταν η εταιρεία που ξεκίνησε στο Χόλιγουντ το 1923 με το δικό του όνομα που τον έκανε να χτίσει την περιουσία του και το όνομα αυτής: Walt Disney.
Τα 100 χρόνια εορτασμού της Disney
Και το κινηματογραφικό στούντιο που ήρθε να καθορίσει την οικογενειακή ψυχαγωγία γιορτάζει φέτος τα εκατό χρόνια του με μια σειρά εορτασμών που ονομάζονται «Disney 100».
Θα περιλαμβάνει μια «καθηλωτική, πολυαισθητηριακή εμπειρία» που ονομάζεται «The Wonder Of Friendship» δηλαδή «Το θαύμα της φιλίας» αλλά αυτά τα 100 χρόνια δεν ήταν πάντα εξ ολοκλήρου θαυμαστά ή ακόμη και ιδιαίτερα φιλικά.
Υπήρξαν πικρές εργατικές διαμάχες, ισχυρισμοί για ρατσισμό και σεξισμό, βίαιες μάχες στην αίθουσα συνεδριάσεων και ακόμη και μια θανατηφόρα επίθεση αλιγάτορα το 2016 σε ένα μικρό παιδί στο Disney World στη Φλόριντα, με αποτέλεσμα περισσότερα από 200 από τα ερπετά να απομακρυνθούν από το θέρετρο.
Για έναν βιογράφο τουλάχιστον, ο άνθρωπος που ξεκίνησε την αρχική επιχείρηση Μίκυ Μάους ήταν «εξουσιαστικός», «κακός» και μερικές φορές «κακόβουλος».
Ωστόσο, ήταν επίσης ένας μοναδικός οραματιστής, ο οποίος αναμόρφωσε τη λαϊκή κουλτούρα όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε όλο τον κόσμο. Όπως το έθεσε κάποτε ένας δημοσιογράφος στο στούντιο, ο Walt Disney έγινε «πιο γνωστός από τον Κομφούκιο στην Κίνα, από τον Σαίξπηρ στην Αγγλία και από τον Blarney Stone στην Ιρλανδία».
Αλλά η εμπορική πορεία της Disney δεν ήταν καθόλου ομαλή. Ο επιχειρηματικός του εγκέφαλος δεν ταίριαζε με τις δεξιότητές του στο μολύβι και το Laugh-O-Gram χρεοκόπησε, παρά τις δύο επτάλεπτες ταινίες του εμπνευσμένες από τα παραμύθια «Ο παπουτσωμένος γάτος» και «Η κοκκινοσκουφίτσα και ο κακός λύκος» που έλαβαν εθνική υπόσταση.
Απτόητος – και σίγουρος ότι θα μπορούσε να τα καταφέρει στην αναπτυσσόμενη κινηματογραφική βιομηχανία, ο Disney ξεκίνησε για το Λος Άντζελες όπου ο μεγαλύτερος αδερφός του Ρόι εργαζόταν ως πωλητής ηλεκτρικής σκούπας.
Ο βιογράφος της Disney, Neal Gabler, έγραψε: «Ο Γουόλτ δημιουργήθηκε για το Χόλιγουντ. Λάτρευε το ντύσιμο και τη μακιγιάζ, ήταν θορυβώδης, εξωστρεφής, επιβλητικός και ιστορικός και λαχταρούσε την προσοχή».
Τον Οκτώβριο του 1923, με βαλίτσες γεμάτες αυτοπεποίθηση και δανεικά χρήματα, ίδρυσαν μαζί με τον Ρόι το «Disney Brothers Cartoon Studio». Ο πιο εμπορικά οξυδερκής Ρόι διηύθυνε την επιχειρηματική πλευρά. Ο Γουόλτ ήταν ο δημιουργικός εγκέφαλος.
Το άλλο βασικό πρόσωπο της ιστορίας ήταν ο φίλος του Γουόλτ από το Μιζούρι, ο Ub Iwerks (ο πατέρας του οποίου ήταν Γερμανός μετανάστης). Ο Iwerks ήταν καλύτερος animator από τον Γουόλτ αλλά ένας ήπιος άνθρωπος τον οποίο ο Walt πείραζε ακατάπαυστα, μερικές φορές με πραγματική αγένεια.
Ακόμη χειρότερα, ο Γουόλτ δεν του έδωσε ποτέ τα εύσημα που του άξιζε για την πιο διάσημη δημιουργία του: τον Μίκυ Μάους.
Η «γέννηση» του Μίκυ Μάους
Ο Μίκυ γεννήθηκε το 1928 αφού ο Γουόλτ, μετά από μια διαμάχη με τον παραγωγό Τσαρλς Μιντζ, είχε χάσει τα δικαιώματα του πιο επιτυχημένου χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων του, Όσβαλντ το τυχερό κουνέλι, και χρειαζόταν επειγόντως αντικατάσταση.
Στην πορεία αναπτύχθηκε ένας θρύλος ότι ο Μίκυ (αρχικά ονομαζόταν Μόρτιμερ) ήταν εξ ολοκλήρου δική του σύλληψη, εμπνευσμένος από ένα κατοικίδιο ποντίκι που είχε στο Κάνσας Σίτι. Ήταν μια υπέροχη ιστορία, αλλά δεν ήταν αλήθεια.
Στην πραγματικότητα, το εμβληματικό ποντίκι κινουμένων σχεδίων προέκυψε από μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών μεταξύ του Γουόλτ και των animators του. Το αρχικό σχέδιο του Walt δεν ήταν πολύ καλό, έτσι ο Iwerks τον επανασχεδίασε και στη συνέχεια έκανε animation το Steamboat Willie (1928), την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων με πλήρως συγχρονισμένο ήχο.
Ήταν ένα κολοσσιαίο χτύπημα. Ο ίδιος ο Γουόλτ έδωσε την χαρακτηριστική φωνή στον Μίκυ, κέρδισε σχεδόν όλα τα εύσημα και σύντομα τόσο ο άνθρωπος όσο και το ποντίκι έγιναν γνωστά ονόματα σε όλο τον κόσμο.
Υπήρχαν ακόμα σκαμπανεβάσματα. Ο Γουόλτ ένιωσε βαθιά προδομένος όταν ο δυσαρεστημένος Iwerks αποχώρησε από την εταιρεία. Το υπερβολικό κόστος δημιουργίας κινούμενων σχεδίων ήταν σχεδόν εξουθενωτικό και όταν άλλα στούντιο παρήγαγαν όμοιους του Μίκυ, η Disney αναγκάστηκε να τους μηνύσει για να προστατεύσει τον πρώτο της σούπερ σταρ.
Όμως η μια επιτυχία διαδεχόταν την άλλη, και μια σειρά από εξαιρετικά δημοφιλείς νέους χαρακτήρες περιλάμβαναν τον Πλούτο, τον Γκούφυ και τον Ντόναλντ Ντακ. Ο Γουόλτ άνοιξε ακόμη και έναν μικρό ιδιωτικό ζωολογικό κήπο στο στούντιο, ώστε οι animators του να μπορούν να μελετήσουν το σχήμα και την κίνηση των ζώων.
H δημιουργία και η ιστορία πίσω από τη «Χιονάτη»
Το 1935, με 500 άτομα στη μισθοδοσία, ήταν έτοιμος να κάνει μια ταινία μεγάλου μήκους: Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι.
Μέχρι τότε ήταν παντρεμένος με τη Λίλιαν Μπάουντς, η οποία εργαζόταν στην εταιρεία του ως γραμματέας.
Ο γάμος τους κράτησε μέχρι που πέθανε, αν και ποτέ δεν ήταν ευτυχισμένος – κυρίως επειδή ο Γουόλτ δεν είχε πολύ χρόνο για σεξ.
Ωστόσο, πέρασε άγρυπνες νύχτες λόγω του χαρακτηρισμού του Dopey. Ήθελε ο Μπάστερ Κίτον, ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Σταν Λόρελ και ο Χάρπο Μαρξ να αντικατοπτρίζονται στον νάνο, και τον στενοχωρούσε μέρα νύχτα όταν νόμιζε ότι οι animators δεν το είχαν καταλάβει σωστά.
Η μοναξιά του απέδωσε καρπούς. Η ταινία, που κυκλοφόρησε το 1937, γνώρισε τεράστια κριτική και εμπορική επιτυχία, παγιώνοντας τη θέση της Disney στην πολιτιστική ζωή της Βρετανίας καθώς και της Αμερικής. Στο Λονδίνο, η Χιονάτη έπαιξε για 28 εβδομάδες ασταμάτητα.
Όταν έφτασε στις επαρχίες, οι κινηματογράφοι αναγκάστηκαν να κάνουν κρατήσεις τρεις εβδομάδες νωρίτερα.
Παρά αυτό το μπόνους, επικρατούσαν προβλήματα στην Καλιφόρνια, καθώς ο Γουόλτ ήταν ένα ανελέητα απαιτητικό αφεντικό και όταν έδειξε τη γενναιόδωρη πλευρά του, το προσωπικό του το εκμεταλλεύτηκε.
Το «όργιο της Χιονάτης»
Ένα πάρτι που φιλοξένησε κοντά στο Παλμ Σπρινγκς μετατράπηκε σε ταραχή μέθης, γυμνού και εξωσυζυγικού σεξ που, προς φρίκη του Γουόλτ, έγινε γνωστό ως «Όργιο της Χιονάτης». Ένας άνδρας πήδηξε από την ταράτσα του ξενοδοχείου στην πισίνα. Κάποιος άλλος καβάλησε ένα άλογο στο λόμπι του ξενοδοχείου.
Ο animator/σκηνοθέτης Bill Justice θυμήθηκε κάποτε: «Τα μαγιό πετούσαν από τα παράθυρα. Έκαναν πάρτι κολυμπώντας γυμνοί, οι άνθρωποι μεθούσαν και συχνά εκπλήσσονταν σε ποιο δωμάτιο βρίσκονταν και δίπλα σε ποιον κοιμόντουσαν όταν ξύπνησαν το επόμενο πρωί».
Η Χιονάτη έβαλε ψηλά τον πήχη και ήταν δύσκολο να ακολουθήσουν και άλλες τόσο μεγάλες επιτυχίες αλλά την ακολούθησαν, με τον «Πινόκιο» (1940), «Fantasia» (1940), «Ντάμπο» (1941) και «Μπάμπι» (1942). Η εταιρεία, τώρα ανανεωμένη Walt Disney Productions, είχε υπερδιπλασιαστεί σε μέγεθος, αλλά και πάλι ο Γουόλτ “κρατούσε το μαστίγιο”, ενώ παρακολουθούσε τους μισθούς.
Όταν ο Πίντο Κόλβιγκ, η φωνή του Γκούφυ, του Πλούτο και δύο από τους νάνους, παραπονέθηκε ότι δεν πληρώθηκε, ο Γουόλτ τον απέλυσε.
Η απεργία που τάραξε τον Γουόλτ και την Disney
Η αυξανόμενη αναταραχή ξέσπασε τελικά σε μια πλήρη απεργία των animators, διακόπτοντας την παραγωγή του Dumbo. Οι απεργοί απαίτησαν το δικαίωμα να ενταχθούν σε ένα σωματείο. Ο Γουόλτ τους χαρακτήρισε κομμουνιστές ταραξίες και πήρε την εκδίκησή του βάζοντάς τους καρικατούρες στο Ντάμπο ως κακόβουλους κλόουν στο τσίρκο της ταινίας.
Κάτι που τον εξόργισε περαιτέρω, ήταν το γεγονός ότι η απεργία ηγήθηκε από έναν από τους καλύτερους animator του, τον Αρτ Μπάμπιτ (ο οποίος είχε αναπτύξει τον Γκούφυ και σχεδίασε την Κακιά Βασίλισσα στη Χιονάτη).
Εκτός από τις δεξιότητές του στο σχέδιο, ο Μπάμπιτ αντιπροσώπευε όλα όσα απεχθανόταν ο Γουόλτ, όχι μόνο ήταν προφανώς «κομμουνιστής», αλλά και ξεκάθαρα «υπερσεξουαλικός». Ήταν ένας αχαλίνωτος γυναικάς, ο οποίος είχε δεσμό και στη συνέχεια παντρεύτηκε τη Marjorie Belcher, τη νεαρή χορεύτρια που ήταν το μοντέλο για τη Χιονάτη.
Τελικά ο Γουόλτ αναγκάστηκε να συμβιβαστεί: επέτρεψε στους animators του να συνδικαλιστούν και συμφώνησε να αλλάξει τη δομή των μισθών. Ποτέ όμως δεν συγχώρεσε τους απεργούς, κατηγορώντας τους ότι «χάλασαν το πνεύμα» του στούντιο.
Ίσως το έκαναν, παρόλο που δεν εμπόδισε τη δυναμική της Disney να συγκεντρώνει δυναμική τις επόμενες δύο δεκαετίες, εισάγοντας ταινίες ζωντανής δράσης (ξεκινώντας με το Νησί των Θησαυρών το 1950) και, σε αντίθεση με τα περισσότερα κινηματογραφικά στούντιο, εδραίωσε μια βάση στο νέο μέσο της τηλεόρασης.
Η δημιουργία της Disneyland
Ο Walt δεν ήταν μόνο η κινητήρια δύναμη πίσω από όλα αυτά, αλλά βρήκε χρόνο και ενέργεια για ένα άλλο έντονα προσωπικό έργο: το πρώτο θεματικό πάρκο στον κόσμο, τη Disneyland, που άνοιξε στο Anaheim της Καλιφόρνια το 1955.
Εργάστηκε επίσης σκληρά για να καλλιεργήσει την υγιεινή εικόνα του «Θείου Γουόλτ», η οποία ενισχύθηκε περαιτέρω πολύ μετά τον θάνατό του από την ταινία του 2013 Saving Mr Banks, για τη δημιουργία της κλασικής Mary Poppins της Disney του 1964. Δεν ήταν έκπληξη που τον υποδύθηκε ο πιο αβανταδόρος σταρ του Χόλιγουντ, ο Τομ Χανκς.
Οι κατηγορίες για σεξισμό και ρατισμό
Τον τελευταίο καιρό, ωστόσο, ο Γουόλτ και η εταιρεία που διηύθυνε συχνά χαρακτηρίζονται τόσο σεξιστές όσο και ρατσιστές. Σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα, υπήρχε σίγουρα ένας εντυπωσιακός ρατσισμός στις ταινίες του όπως στο Ντάμπο, ενώ για χρόνια, αρνούνταν να προσλάβει γυναίκες animators, πεπεισμένος ότι δεν είχαν αρκετό ταλέντο.
Ωστόσο, παρ’ όλα τα πολλά του ελαττώματα, ο Γουόλτ ήταν αναμφίβολα μια ιδιοφυΐα.
Ο θάνατός του το 1966 από καρκίνο του πνεύμονα (κάπνιζε τρία πακέτα τσιγάρα την ημέρα σε όλη του την ενήλικη ζωή) κόστισε πολύ την εταιρεία. Η απώλεια του καθοδηγητικού πνεύματος της Disney φαινόταν να την αποδυναμώνει από δημιουργική ενέργεια.
Οι επιτυχίες του box-office που υπήρχαν τα χρόνια μετά τον θάνατό του, όπως «Το βιβλίο της ζούγκλας» (1967), εξακολουθούσαν να οφείλουν κάτι στον Γουόλτ. Ήταν αυτός που είχε προτείνει τον ηθοποιό Φιλ Χάρις για τη φωνή του Μπαλού της αρκούδας στην ταινία «Βιβλίο της ζούγκλας», υποδεικνύοντας ακόμη και πώς η αρκούδα θα έπρεπε να χορεύει.
Τελικά, το 1989, η ανησυχητική ύφεση μετά τον Γουόλτ τερματίστηκε από τη λεγόμενη «Αναγέννηση της Disney», όταν η εταιρεία αγκάλιασε ξανά τις σεβαστές παραδόσεις της στα κινούμενα σχέδια και την αφήγηση παραμυθιών για να παράγει νέα κλασικά έργα όπως η Μικρή Γοργόνα (1989). ), Aladdin (1992) και The Lion King (1994).
Και στη συνέχεια, το 2019, η εταιρεία δημιούργησε την υπηρεσία ροής στο σπίτι Disney+.
Αλλά μέχρι στιγμής, η Disney+ δεν έχει προσελκύσει πουθενά τον αριθμό των συνδρομητών που υποσχέθηκε ο Διευθύνων Σύμβουλος της, Μπομπ Τσάπεκ, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που απομακρύνθηκε τον Νοέμβριο του περασμένου έτους. Ο Μπομπ Ίγκερ, ο οποίος είχε διατελέσει διευθύνων σύμβουλος για 15 χρόνια πριν από το διορισμό του Τσάπεκ, επανήλθε και πάλι.
Ένας άλλος λόγος για την πτώση του Τσάπεκ ήταν ο άτυχος τρόπος με τον οποίο προσπάθησε να πλοηγηθεί ανάμεσα στην «αντι-ομοφυλοφιλική» νομοθεσία που εισήγαγε ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις, ο οποίος ήθελε να καταστήσει παράνομο για τους δασκάλους των δημοτικών σχολείων να συζητούν τον προσανατολισμό του φύλου με τους μαθητές τους -το νομοσχέδιο «Don’t Say Gay»- και τις ανησυχίες πολλών από τους 66.000 εργαζομένους της Disney World, οι οποίοι φώναζαν ομοφοβία. Αλλά με το να μην πάρει θέση, ο Τσάπεκ ανταγωνίστηκε και τις δύο πλευρές και έτσι έχασε τα κλειδιά του Μαγικού Βασιλείου.
Υπήρξαν επίσης μηνύσεις για λογοκλοπή κατά των δημιουργών του The Lion King και του Frozen, και το 2012 υπήρξε μια καμπάνια μάρκετινγκ που θεωρήθηκε ευρέως ως η χειρότερη στην κινηματογραφική ιστορία, η οποία βοήθησε να μετατραπεί η περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας «John Crater» σε μια μεγα-βόμβα εισιτηρίων αξίας 200 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ωστόσο, παρά τις καταστροφές, η Disney προχωρά στα εκατό χρόνια της, έχοντας αγοράσει και προσαρτήσει άλλα πανίσχυρα ιδρύματα όπως η Marvel, η πρώην αντίπαλός της Pixar και η Lucasfilm (που δημιούργησε τα franchise Star Wars και Indiana Jones) για να γίνει ένα μεγαθήριο ψυχαγωγίας όπως κανένα άλλο.
Δεν υπήρχε ποτέ καμία αλήθεια στην ευρέως διαδεδομένη ιστορία ότι ο Walt Disney είχε κρυογονικά διατηριθεί μετά τον θάνατό του, απλώς πέφτοντας σε χειμερία νάρκη σαν την «Ωραία Κοιμωμένη» μέχρι να μπορέσει η επιστήμη να τον επαναφέρει στη ζωή.
Όπως τόσα πολλά από την ιστορία του θείου Γουόλτ, ήταν απλώς ένας μύθος. Δεν μπορούμε να πούμε όμως ότι δεν είναι εκπληκτική καθώς εδώ και 100 χρόνια έχει διανύσει μεγάλη πορεία και έχει χαρίσει άπλετο γέλιο και χαρά σε μικρούς και μεγάλους.
