Τα χαρακτηριστικά της δυσλειτουργικής οικογένειας διαφέρουν από οικογένεια σε οικογένεια, ωστόσο υπάρχουν κάποια που είναι συχνά και κοινά. Αν αυτά δε μελετηθούν σε βάθος και δεν επιλυθούν, περνούν από γενιά σε γενιά και θα επηρεάσουν και το δικό σας σπίτι ή τον τρόπο που σχετίζεστε με τους άλλους.
Η καλύτερη κατανόηση των ιδιοτήτων της δικής σας οικογένειας, του τρόπου λειτουργίας της, θα σας οδηγήσει στη γνώση του δικού σας ρόλου μέσα σ’αυτή. Κι αυτό είναι σημαντικό γιατί τέτοιους ρόλους τείνουμε να τους επαναλαμβάνουμε μια ζωή και στον έξω κόσμο!
Μια οικογένεια θεωρείται δυσλειτουργική, αν παρουσιάζει σε καθημερινή σχεδόν βάση, κάποιο ή και όλα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
‒ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Τα μέλη της οικογένειας δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά μεταξύ τους, να ακούσουν το ένα το άλλο ή να εκφράσουν με κατάλληλο τρόπο τα συναισθήματά τους. Μπορεί να μη μιλούν μεταξύ τους καθόλου ή να μιλούν με ενδιάμεσους (π.χ. “πες στη μητέρα σου, πες στην αδελφή σου, ο μπαμπάς είπε κ.τ.λ.).
Η επικοινωνία μπορεί, επίσης, να είναι μονομερής και βίαιη λεκτικά ή με ξεσπάσματα θυμού και εξάρσεις που τελικά διακόπτουν την επικοινωνία. Το άτομο δε νοιώθει ασφαλές να πει αυτά που νοιώθει και να διεκδικήσει από τους άλλους αυτά που θέλει.
Υπάρχει υπερβολική κριτική του ενός στον άλλο, ένα απο τα χαρακτηριστικά που μπορεί να εκτείνεται από μικρά υποτιμητικά σχόλια που αφορούν σε συμπεριφορές ή στην εμφάνισή του, μέχρι σε μια ολόκληρη αρνητική στάση απέναντί του και σε ό,τι κάνει. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε χαμηλή αυτοπεποίθηση, θυμό και αρνητική εικόνα για τον εαυτό του.
‒ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Οι γονείς επιθυμούν να ελέγχουν τη ζωή των παιδιών, δεν αναγνωρίζουν ούτε δέχονται τη διαφορετικότητα μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να περιμένουν από όλα την ίδια πορεία. Έτσι, μπορεί να συγκρίνουν το ένα παιδί με το άλλο, με σχόλια του τύπου “γιατί δεν είσαι σαν αυτόν/ή;”.
Η σύγκριση μπορεί να γίνεται και με άτομα που ζουν εκτός οικογενείας στο στενό ή ευρύτερο κύκλο. Τα σχόλια μπορεί να είναι άμεσα ή άλλες φορές έμμεσα και να πλανώνται στην ατμόσφαιρα με υπόγειους τρόπους. Η μη λεκτική επικοινωνία με εκφράσεις απογοήτευσης, αποδοκιμασίας ή απόρριψης είναι το ίδιο ισχυρή.
Μπορείς να μπεις σε ένα σπίτι και να καταλάβεις από τα λεγόμενα ποιο μέλος της οικογένειας εξιδανικεύεται και ποιο είναι ο αποδιοπομπαίος τράγος. Το αποτέλεσμα δυστυχώς είναι, τα μέλη της οικογένειας να απομακρύνονται το ένα από το άλλο, να εχθρεύονται το ένα το άλλο και να μην αισθάνονται ότι τα δέχονται γι’ αυτό ακριβώς που είναι.
‒ Η ΑΠΟΔΟΧΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΟΡΟΥΣ
Στις δυσλειτουργικές οικογένειες η αγάπη δε δίνεται άνευ όρων. Για παράδειγμα, μια μητέρα θα δείχνει στοργή και αγάπη στα παιδιά της μόνο όταν κάνουν πράγματα γι’ αυτή ή όπως τα θέλει αυτή!
Όταν ένας άνθρωπος θέτει συνθήκες για να σ’ αγαπήσει, αυτό σίγουρα δε σε βοηθά στο να αντιληφθείς την αγάπη όπως ακριβώς είναι, μια τεράστια δηλ. απελευθερωτική δύναμη και ένας χώρος απόλυτης αποδοχής. Στην αγάπη δεν υπάρχει το “θα σ’ αγαπήσω εάν…”, υπάρχει το “σ’ αγαπώ όπως κι αν είσαι”…
Έχοντας μεγαλώσει μαθαίνοντας την αγάπη υπό όρους, γίνεσαι επιρρεπής στην κατάθλιψη, το άγχος, έχεις χαμηλή αυτοπεποίθηση και αναζητάς ίδιου τύπου ερωτικές σχέσεις, όπου φλερτάρεις με την απόρριψη και καλείσαι πάντα να αποδείξεις την αξία σου για να αγαπηθείς!
Κάτι τέτοιο είναι εξαντλητικό για το άτομο, καθώς αντιλαμβάνεται τις σχέσεις μέσα από ένα πρίσμα δούναι και λαβείν, όπου απουσιάζει η γνήσια στοργή και εμπιστοσύνη.
‒ ΜΙΚΡΗ Ή ΚΑΘΟΛΟΥ ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΑ
Η εγγύτητα στα μέλη των δυσλειτουργικών οικογενειών είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Δεν υπάρχει βαθιά, αμοιβαία αίσθηση σύνδεσης! Δεν υπάρχει τρυφερότητα, άγγιγμα και αγκαλιά! Αυτό καθορίζει το πως βιώνει κάποιος τη στοργή, την άνεση που μπορεί να έχει με τη σωματική ή εξωλεκτική επαφή και την αντίληψη της εμπιστοσύνης στις κοντινές μετέπειτα σχέσεις.
Απουσιάζει η σύνδεση! Και εφόσον απουσιάζει η σύνδεση και η εμπιστοσύνη, κανένα μέλος της οικογένειας δε νιώθει ότι το καταλαβαίνουν οι άλλοι. Τα μέλη της οικογένειας δεν έχουν αναπτύξει το καθένα για τον εαυτό του την απαραίτητη ενδοσκόπηση, που όταν το κάνει καθένας για τον εαυτό του γίνεται τελικά και πιο ικανός να έχει ενσυναίσθηση και για τους άλλους.
Αν δεν σκεφθώ εγώ για μένα ποιος είμαι, τι θέλω, γιατί λειτουργώ όπως λειτουργώ, τι με κινητοποιεί, πώς θα το σκεφτώ και θα το αποδεχτώ για τον άλλον; Αποτέλεσμα είναι η ψυχρότητα, η συναισθηματική και σωματική απόσταση και η αίσθηση στα μέλη της οικογένειας ότι δεν τα καταλαβαίνουν, δεν τα αποδέχονται κι ότι μέσα σ’ όλα τα κριτικάρουν αν έχουν γνήσια συναισθήματα ή μια ανθρώπινη αντίδραση για κάτι.
‒ ΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ
Ένας γονέας που κάνει συστηματική χρήση ουσιών ή αλκοόλ, είναι ανίκανος να δημιουργήσει ένα ασφαλές, στοργικό και σταθερό περιβάλλον για τα παιδιά του. Αν, δε, περισσότερα από ένα μέλη της οικογένειας κάνουν χρήση, η αστάθεια και η ανασφάλεια γίνονται κανονικότητα.
Μέσα σε ένα περιβάλλον με αυτά τα χαρακτηριστικά δεν υπάρχει τάξη, ούτε συνέπεια, δεν υπάρχει υγιής αντίληψη της πραγματικότητας γενικότερα. Κάτι τέτοιο εμφυσήει άγχος και στρες στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, τα οποία καλούνται να επιβιώσουν σε ένα ασταθές περιβάλλον, προσπαθώντας να κατανοήσουν απρόβλεπτες και ενίοτε κακοποιητικές συμπεριφορές.
Καθώς αυτά τα άτομα μένουν τελικά αφρόντιστα, ενδέχεται μελλοντικά να αναπαράξουν το ίδιο μοτίβο στις σχέσεις τους, αναζητώντας στη χρήση ότι δεν πήραν ποτέ από τους ανθρώπους.
Η χρήση παγώνει τα συναισθήματα και καθιστά ανίκανο αυτόν που την κάνει να τα διαχειριστεί και να τα εκφράσει κατάλληλα. Η επικοινωνία λοιπόν, μαζί του είναι προβληματική.
Μέσα σε όλα δημιουργούνται δυναμικές μέσα στην οικογένεια, όπου ένα μέλος είναι αδύναμο και νοσεί και τα υπόλοιπα είναι οι σωτήρες που παλεύουν για την ισορροπία. Τέτοιους ρόλους τείνουν να τους αναπαραγάγουν και στις μελλοντικές τους σχέσεις!
‒ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
Ένα απο τα βασικά χαρακτηριστικά στις δυσλειτουργικές οικογένειες είναι ότι δεν παρέχουν ένα ισότιμο περιβάλλον για τα μέλη τους, ώστε να υπάρξουν και να αναπτυχθούν ελεύθερα. Ένας ή περισσότεροι ελέγχουν τους υπόλοιπους και αποφασίζουν γι’ αυτούς. Η λειτουργία της οικογένειας δεν είναι δημοκρατική και δεν αφουγκράζεται τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των μελών της.
Αυτοί που τους ασκείται έλεγχος συνακόλουθα αναπτύσσουν προβλήματα αυτοεκτίμησης, άγχος και μειωμένη ικανότητα να αναλάβουν την ευθύνη για τη ζωή τους, καθώς δεν αποφασίζουν εκείνοι για αυτή. Το αποκορύφωμα της άσκησης ελέγχου είναι οι βίαιες συμπεριφορές σε επίπεδο λεκτικό ή/και σωματικό, με τρομακτικές συνέπειες για τα θύματά του που δεν είναι μόνο όσοι τις υφίστανται, αλλά και αυτοί που τις βλέπουν.
Η αγάπη διαστρεβλώνεται μέσα τους ως πράξη ανελευθερίας και χάνει τα όμορφα χαρακτηριστικά της.
Πηγή: Dimitrazafeira.gr
Μεγαλώσατε σε δυσλειτουργική οικογένεια; – Πως να επιβιώσετε
