Έχουμε ακούσει και τις δύο όψεις του νομίσματος: Άλλοι λένε, γίνε λίγο πιο εγωιστής, πρέπει να σκληραγωγηθείς, ενώ άλλοι θα πουν, μην είσαι τόσο εγωιστής άνθρωπος, μετρίασέ το λίγο.
Αρχικά τι σημαίνει εγωιστής και ποια είναι τα χαρακτηριστικά που κάνουν μια ανθρώπινη συμπεριφορά εγωιστική;
- Εγωιστή τείνουμε να χαρακτηρίζουμε έναν άνθρωπο που καταρχήν προτάσσει τις προσωπικές του ανάγκες αδιαφορώντας ή υποτιμώντας τις ανάγκες των άλλων.
- Ο εγωιστής απαιτεί να έχει πάντοτε τον έλεγχο των καταστάσεων, δεν συμβιβάζεται και δεν κάνει σχεδόν ποτέ πίσω στις απόψεις του, τα πιστεύω και τις πεποιθήσεις του.
- Χειρίζεται τους γύρω του, δημιουργώντας τους πολλές φορές ανασφάλεια, ντροπή και ενοχές.
- Δεν μοιράζεται τα λάθη στις σχέσεις του και φυσικά δεν παραδέχεται ποτέ τα δικά του λάθη.
- Αδιαφορεί ή απλά δεν ακούει τις απόψεις που είναι αντίθετες με τις δικές του.
- Εκθειάζει τον εαυτό του και τα επιτεύγματα του και θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο από τους άλλους.
Έστω μια φορά στη ζωή μας έχουμε έρθει αντιμέτωποι με έναν τέτοιο είδος ανθρώπου. Και δεν αναφέρομαι στον εγωισμό σε νορμάλ επίπεδα, που βοηθά τον άνθρωπο να εξελίσσεται στις διαπροσωπικές σχέσεις εδραιώνοντας τις πεποιθήσεις του και θέτοντας ισχυρά τις απόψεις του όταν χρειάζεται ν’ ακουσθούν.
Αναφέρομαι στον εγωιστή άνθρωπο, που ξεπερνά τα όρια και εν τέλει δεν σέβεται την προσωπικότητα του συνομιλητή του, καταλήγοντας σε αμυντική στάση.
Μήπως πίσω από αυτόν τον εγωισμό κρύβεται ο φόβος; Η απάντηση είναι ένα μεγάλο ναι. Φόβος του να χάσει την κυριαρχία του, του να μην είναι εκείνος στη πρώτη θέση όλων, του να μην ακουστεί και εν τέλει να χάσει τα κεκτημένα του.
Ο εγωιστής είναι βασικά ένας άνθρωπος με ουσιαστικές ελλείψεις κοινωνικών και διαπροσωπικών δεξιοτήτων. Ο εγωιστής δεν είναι ένας άνθρωπος ευτυχισμένος, ευχαριστημένος και πλήρης, όπως λάθος πολλές φορές πιστεύουμε.
Είναι ένας άνθρωπος που σπαταλά μεγάλα αποθέματα ενέργειας προκειμένου να κρατήσει στην επιβολή και την κυριαρχία του στους άλλους. Κάθε μορφή αμφισβήτησης αποτελεί φοβερό πλήγμα για την προσωπικότητα του και τη δύναμη του. Γι΄ αυτό πολλές φορές κι ιδίως όταν τα χρόνια περνούν, καταλήγει σε κατάθλιψη ή απόσυρση από τη ζωή.
Εκ των πραγμάτων, καταλήγει να ζει σε ένα μόνιμο κλίμα έντασης, υπό τον φόβο, μη τυχόν χάσει τα κεκτημένα του, τη δύναμη του, την επιβολή του στους άλλους. Οι καυγάδες, οι αντιπαραθέσεις καθώς και οι ανταγωνισμοί είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής του. Όλα αυτά συχνά συνοδεύονται από εκρήξεις θυμού, επιθετική συμπεριφορά, ιδίως όταν ματαιώνεται και ενίοτε βία.
Ο εγωισμός εμπεριέχει πολλά ναρκισσιστικά στοιχεία καθώς και πλήθος ανασφαλειών για τις δυνατότητες που έχει το άτομο να κερδίζει, να εισακούεται και να επιβάλετε στους γύρω.
Μπορεί να κρύβει παλιούς και νέους φόβους όπως εγκατάλειψης, θανάτου και πλήθος ανασφάλειες για το πόσο το άτομο μπορεί να αγαπηθεί και να εκτιμηθεί πραγματικά από τους άλλους.
Μπορεί να έρχεται σαν απόρροια, δύσκολων παιδικών χρόνων, καθηλώσεων, έλλειψης ουσιαστικής φροντίδας και αγάπης, έλλειψης σεβασμού.
Μακροχρόνια οι άνθρωποι που ζουν δίπλα σε εγωιστικές προσωπικότητες κουράζονται και πολλές φορές αποχωρούν από τη σχέση. Γιατί σε κανέναν δεν αρέσει να συναλλάσσεται κάτω από καθεστώς εξουσίας σε ένα στείρο συναισθηματικά ή επικοινωνιακά περιβάλλον.
