Εργασιακός εκφοβισμός ”mobbing”
Με την πανδημία του νέου κορονοϊού πολλοί είναι εκείνοι που έχουν τεθεί εκτός αγοράς εργασίας και ο φόβος ακριβώς της ενδεχόμενης απώλειας μίας θέσης εργασίας περιορίζει τους εργαζομένους να αντιδράσουν σε συμπεριφορές απαξιωτικές, προσβλητικές, εκφοβιστικές καθιστώντας τους αδρανείς.
Ως εργασιακός εκφοβισμός ορίζεται κάθε καταχρηστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται με λόγια, πράξεις, ακόμη και γραπτά μηνύματα και μπορεί να ζημιώσει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια, τη σωματική ή ψυχική ακεραιότητα του εργαζομένου, να θέσει σε κίνδυνο την εργασία του ή να διαταράξει το εργασιακό κλίμα.
Δυστυχώς, παρατηρείται το φαινόμενο οι προϊστάμενοι να εκμεταλλεύονται την θέση ισχύος που τους παρέχεται και να προσπαθούν να εγκλωβίσουν ηθικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά τους υφισταμένους τους ή έτερους ομοιόβαθμους συναδέλφους τους με ακραία εκφοβιστική συμπεριφορά συνισταμένη σε υποτιμητικά, κακόβουλα, απαξιωτικά σχόλια για την επίδοση και τις ικανότητές τους, αλλά και σε ακραίες ύβρεις, απειλές, συκοφαντικούς ισχυρισμούς.
Αυτός που ασκεί εκφοβισμό είτε στρέφεται σε καθημερινή βάση σε όλους, είτε συχνότερα σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, το οποίο είναι και το νεοφερμένο στη δουλειά ή το νεότερο σε ηλικία.
Πολλές φορές η συμπεριφορά αυτή πηγάζει από την απειλή που ο προϊστάμενος αισθάνεται, αφού ο υφιστάμενος ενδέχεται να έχει περισσότερα προσόντα και ικανότητες που μπορούν να τον διευκολύνουν στη γρήγορη ανέλιξή του.
Η απάνθρωπη, εξευτελιστική συμπεριφορά στον χώρο εργασίας μπορεί να μην συνοδεύεται απαραίτητα από σωματική βία αλλά μπορεί να προκαλέσει βλάβη της υγείας.
Αρχικά θα λέγαμε πως το θύμα, ο αποδέκτης της βίαιης συμπεριφοράς, θα πρέπει να έχει το ψυχικό σθένος να αντιμετωπίσει την επίθεση που δέχεται ή αν δεν μπορεί να το πράξει μόνος του να απευθυνθεί στο εγγύτερο οικογενειακό περιβάλλον και σε ειδικούς ψυχολόγους ή ακόμη και ψυχιάτρους. Άλλωστε και για τον ποινικό νομοθέτη, ανυπεράσπιστος δεν είναι εκείνος που δεν έχει την ψυχική δύναμη να αντιμετωπίσει την κατάσταση, αλλά ο αδύναμος, ο ασθενής, η έγκυος εργαζόμενη, ο πάσχων από κάποια ψυχική ή άλλη ασθένεια.
Η προστασία του όμως θα επιτευχθεί με την σωστή, δυναμική νομική αντιμετώπιση, εφόσον δεν έχει ευδοκιμήσει ο διάλογος με τον θύτη.
Οι επιλογές δεν είναι ίδιες για όλες τις περιπτώσεις. Για παράδειγμα, μία γυναίκα που εργάζεται στο δημόσιο και είναι θύμα εργασιακού εκφοβισμού από συνάδελφό της δεν εξάρταται εργασιακά από τον ίδιο και ως εκ τούτου μπορεί να αντιμετωπίσει εξαρχής το πρόβλημα με την αποστολή εξωδίκου με το οποίο θα ζητά την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον γνωστοποιώντας παράλληλα πως θα προβεί σε κάθε ενέργεια προκειμένου να προασπίσει τα δικαιώματά της σε περίπτωση μη συμμορφώσεώς του. Αντίστοιχα, μπορεί να αξιώσει την άρση της προσβολής δικαστικώς με προσωρινή διαταγή με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.
Μπορεί ακόμα το θύμα, εφόσον εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα και η παρενόχληση γίνεται από τον εργοδότη ή από κάποιο διευθυντικό στέλεχος να προβεί σε αναφορά στην Επιθεώρηση Εργασίας προκειμένου να συνταχθεί δελτίο εργατικής διαφοράς ή σε καταγγελία στον σύλλογο που ανήκει ο εργοδότης ή στο αρμόδιο συνδικαλιστικό όργανο.
Ο εργασιακός εκφοβισμός δεν γνωρίζει φύλο, ηλικία, επάγγελμα, μορφωτικό επίπεδο και για αυτό το θύμα μπορεί να υποβάλλει μήνυση για παραβίαση της αρχής ίσης μεταχείρισης, ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού (Ν. 4443/2016, άρ. 82Α ΠΚ), καθώς και για κατά περίπτωση επιμέρους στοιχειοθετούμενα στον ποινικό κώδικα αδικήματα, όπως είναι η εξύβριση, η συκοφαντική δυσφήμιση, η εκβίαση.
”mobbing”
Τέλος, μπορεί να θεωρήσει την συμπεριφορά που υφίσταται ως μονομερή βλαπτική μεταβολή, πολύ απλά ως εξαναγκασμό σε παραίτηση, και συνακόλουθα να αξιώσει την καταβολή αποζημίωσης απόλυσης, είτε να θεωρήσει αυτή ως απόλυση από εμπάθεια και εκδικητικότητα και να αξιώσει μισθούς υπερημερίας.
Ανεξαρτήτως της καταγγελίας της σύμβασης, εφόσον αποδεικνύεται η ψυχική φθορά, το άγχος, η πίεση και γενικότερα ψυχολογικά προβλήματα που το θύμα αντιμετώπισε μπορεί να αξιώσει ακόμα και χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη καθώς και αποζημίωση για κάθε άλλη θετική ζημία (δαπάνες για την ψυχολογική του υποστήριξη, κάθε υλική ζημία που προκλήθηκε από την εν λόγω συμπεριφορά).
Χριστίνα Μητρονάτσιου –Δικηγόρος – www.crimilaw.gr
