Γοργόνες, ή λαογραφικά πλάσματα με το κεφάλι και το πάνω μέρος του σώματος μιας γυναίκας και το κάτω μέρος ενός ψαριού, εμφανίζονται σε πολλούς πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο. Πολλοί έχουν εντοπίσει τη σύγχρονη σύλληψη μιας γοργόνας στην αρχαία ελληνική φιγούρα της Σειρήνας, παρά το γεγονός ότι παρόμοια πλάσματα μπορούν να βρεθούν σε όλο τον κόσμο.
Οι σειρήνες ήταν επικίνδυνα πλάσματα στην ελληνική μυθολογία . Οι τρομακτικές μορφές, που περιγράφονταν και απεικονίζονταν ως μισή γυναίκα και μισό πουλί, κάθονταν σκαρφαλωμένα σε βράχους κατά μήκος της θάλασσας, τραγουδώντας όμορφα, σαγηνευτικά τραγούδια.
Ήλπιζαν να παγιδεύσουν τους κοντινούς ναύτες, παρασύροντάς τους στους επικίνδυνους βράχους με τα τραγούδια τους, προκαλώντας ναυάγια.
Οι Αρχαίες Ελληνικές Σειρήνες επηρέασαν την ιδέα των γοργόνων
Η πιο διάσημη αναφορά σειρήνας στην αρχαία ελληνική γραμματεία είναι η σκηνή από το επικό ποίημα του Ομήρου Η Οδύσσεια , όπου ο Οδυσσέας προειδοποιείται από τη μάγισσα Κίρκη για το ακαταμάχητο τραγούδι των Σειρήνων.
Περίεργος για το τι θα ακούσει, ο Οδυσσέας διέταξε το πλήρωμά του να τον δέσουν στο κατάρτι του πλοίου, να μην τον λύσουν μέχρι να περάσουν τα πλάσματα και να βουλώσουν τα αυτιά τους με κερί μέλισσας.
Όταν άκουσε το όμορφο τραγούδι τους, ο Οδυσσέας παρακάλεσε το πλήρωμά του να τον απελευθερώσει, αλλά αυτοί υπάκουα έπλευσαν παρακάτω.
Σύμφωνα με ορισμένους αρχαίους συγγραφείς, οι Σειρήνες έμελλε να πεθάνουν αν κάποιος άκουγε το τραγούδι τους και αντιστεκόταν. Ως εκ τούτου, ο Οδυσσέας ήταν ο πρώτος που σκότωσε τις Σειρήνες, οι οποίες πήδηξαν μέχρι θανάτου στη θάλασσα μετά την επιτυχή φυγή του.
Ενώ οι αρχαίες ελληνικές Σειρήνες δεν μοιάζουν ακριβώς με γοργόνες, καθώς είναι μισό πουλί, όχι μισό ψάρι, τα πλάσματα άρχισαν να αλλάζουν μορφές στην αρχαιότητα.
Μέχρι την ελληνιστική περίοδο, οι ελληνικές απεικονίσεις των Σειρήνων έμοιαζαν πιο ξεκάθαρα με τη σημερινή εικόνα των γοργόνων, ως όμορφων, ψαρόουρων γυναικών. Ωστόσο, οι πτηνόμορφες γυναίκες βρίσκονταν ακόμη στην τέχνη μέχρι τη Βυζαντινή περίοδο.
Σε ένα βυζαντινό ελληνικό κείμενο του 9ου αιώνα, οι Σειρήνες απεικονίζονται ως υδρόβια πλάσματα ενώ στον δέκατο αιώνα απεικονίζονται ως όντα πτηνών.
Στα μεσαιωνικά χριστιανικά θησαυροφυλάκια, οι Σειρήνες από την ελληνική μυθολογία απεικονίζονται επίσης με ουρά ψαριού – όχι πόδια πουλιών.
Πολλές ιδιότητες των αρχαίων ελληνικών Σειρήνων, όπως η σαγηνευτική και επικίνδυνη φύση τους, μεταφέρθηκαν στις πεποιθήσεις για τις γοργόνες σε όλη την Ευρώπη. Στη λαογραφία σε όλη την Ευρώπη, οι γοργόνες λέγεται ότι έχουν το δικό τους όμορφο τραγούδι που θα μπορούσε να οδηγήσει τους ναυτικούς στο θάνατο.
Οι γοργόνες ενσάρκωναν τους φόβους της θάλασσας
Για μεγάλο μέρος της ιστορίας και σε πολλά μέρη μέχρι σήμερα, η ιστιοπλοΐα στην ανοιχτή θάλασσα μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Ιστορικά, πολλοί ναυτικοί που έφυγαν για μεγάλα ναυτικά ταξίδια δεν επέστρεψαν ποτέ στα σπίτια τους.
Αυτοί οι φόβοι θανάτου και τραυματισμού επικεντρώνονταν συχνά σε μυθικά πλάσματα όπως θαλάσσια τέρατα και γοργόνες, και υπάρχουν πολλά αρχεία ναυτικών που εντόπιζαν γοργόνες ενώ έκαναν ταξίδια στη θάλασσα.
Ο ίδιος ο Χριστόφορος Κολόμβος ισχυρίστηκε ότι είχε δει πολλές γοργόνες ενώ εξερευνούσε την Καραϊβική.
Οι περισσότεροι σύγχρονοι ιστορικοί και εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι αυτές οι θεάσεις ήταν πιθανό να αφορούσαν ανθρωποφάγους και παρόμοια υδρόβια θηλαστικά όπως φώκιες.
