Ίλιγγος είναι η ψευδαίσθηση του ασθενή ότι περιστρέφεται ο ίδιος ή το περιβάλλον του.
Ο ίλιγγος εμφανίζεται κυρίως στις μεγαλύτερες ηλικίες, είναι πιο συχνός στις γυναίκες και μπορεί να είναι είτε περιφερικής, είτε κεντρικής αιτιολογίας. Το 92 – 93% περίπου των ασθενών πάσχουν από ίλιγγο περιφερικής αιτιολογίας, είτε δηλαδή από καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης, είτε από οξεία αιθουσαία νευρωνίτιδα, είτε από νόσο (ή σύνδρομο) του Meniere.
Ποια είναι η συμπτωματολογία;
Είναι συχνός και χαρακτηρίζεται από έντονη συμπτωματολογία όπως:
- την ψευδαίσθηση κίνησης περιστροφής,
- αστάθεια,
- ναυτία,
- εμέτους,
- βαρηκοΐα,
- «μπούκωμα» του αυτιού,
- εμβοές.
Σ’ ένα μικρότερο ποσοστό ο ίλιγγος είναι κεντρικής αιτιολογίας και οφείλεται σε βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος:
- σκλήρυνση κατά πλάκας,
- ισχαιμία ή αιμορραγία του εγκεφάλου,
- όγκους εγκεφάλου,
- παρεγκεφαλίδας
- επίσης μπορεί να οφείλεται σε παρενέργειες από φάρμακα.
Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης;
Τα κυριότερα αίτια είναι:
- ο ίλιγγος θέσεως
- η νόσος Meniere
- λαβυρινθίτιδες
- όγκοι
- χειρουργικές επεμβάσεις ωτός
- τραυματισμός με κρανιοεγκεφαλική κάκωση
- ημικρανία,
- πολλαπλή σκλήρυνση,
- υπέρταση,
- μεταβολικά νοσήματα,
- κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις,
- αγγειακά εγκεφαλικά (αιμορραγικές θρομβώσεις)
- ανευρύσματα,
- φλεγμονές
1.ΙΛΙΓΓΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ
- Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης
20% των περιπτώσεων ιλίγγου αφορούν στον καλοήθη ίλιγγο θέσης. Ο ασθενής παρουσιάζει σύντομα επεισόδια ιλίγγου, όταν αλλάζει απότομα θέση του κεφαλιού. Οι ασθενείς παρουσιάζουν μια αιφνίδια έναρξη ιλίγγου, η οποία κρατάει συνήθως έως 10 δευτερόλεπτα και ξεκινά σε συγκεκριμένες θέσεις της κεφαλής. Οι θέσεις συνήθως περιλαμβάνουν στροφή της κεφαλής και του σώματος κατά τον ύπνο, έγερση από το κρεβάτι, στροφή της κεφαλής για να κοιτάξουν πάνω και κάτω, καθώς και στο σκύψιμο. Η ζάλη μπορεί να σχετίζεται και με ναυτία ή ακόμα και εμετό. Οι ασθενείς έχουν φυσιολογικά επίπεδα της ακοής, δεν εμφανίζουν αυτόματο νυσταγμό. Ο ίλιγγος θέσης προκαλείται από την μετακίνηση μικροσκοπικών κρυστάλλων, ανθρακικού ασβεστίου, των ωτολίθων. Οι ωτόλιθοι βρίσκονται στο ελλειπτικό κυστίδιο του έσω ωτός και δημιουργούν συμπτώματα όταν μετακινούνται εντός των ημικύκλιων σωλήνων του λαβυρίνθου.
- Αιθουσαία νευρωνίτιδα
Συνήθως εμφανίζεται στα πλαίσια ιογενούς λοίμωξης, λόγω φλεγμονής του αιθουσαίου νεύρου και εισβάλει με αιφνίδιο έντονο ίλιγγο, που συνοδεύεται από εμέτους και επιδεινώνεται με την κίνηση της κεφαλής. Συνήθως διαρκεί από λίγες ημέρες έως 3 εβδομάδες. Δεν παρουσιάζει απώλεια ακοής, ενώ μπορεί να παρατηρηθεί αυτόματος οριζόντιος νυσταγμός.
- Νόσος του Meniere
Είναι λαβυρινθικής αιτιολογίας νόσος και παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της ενδολέμφου και διάταση του υμενώδους λαβυρίνθου.Τα επεισόδια ιλίγγου συνοδεύονται από βαρηκοΐα, εμβοές και αίσθημα πληρότητας στα αυτιά. Η βαρηκοΐα παρουσιάζει διακυμάνσεις με επιδείνωση κατά τη διάρκεια των επεισοδίων και βελτίωση στη συνέχεια.
2.ΙΛΙΓΓΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ
Προκαλείται από βλάβη στα κέντρα ισορροπίας του εγκεφάλου, στο στέλεχος ή στην παρεγκεφαλίδα. Παρουσιάζει νευρολογική σημειολογία με κάθετο ή περιστροφικό νυσταγμό.
Τα συχνότερα αίτια είναι:
- Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (θρόμβωση ή αιμορραγία). Ο ίλιγγος εμφανίζεται ξαφνικά και μπορεί να επιμένει αρκετές ημέρες. Συνυπάρχει εστιακή νευρολογική σημειολογία. Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί μονό-πλευρη απώλεια ακοής, όταν η θρόμβωση αφορά την πρόσθια κάτω παρεγκεφαλιδική αρτηρία ή την έσω ακουστική αρτηρία.
- Όγκοι κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως ακουστικό νευρίνωμα. Το ακουστικό νευρίνωμα είναι ένας καλοήθης όγκος, που χαρακτηρίζεται από μονόπλευρη βαρηκοΐα, εμβοές και ίλιγγο. Η βαρηκοΐα είναι προοδευτική, αφορά στην αρχή κυρίως τις υψηλές συχνότητες και τελικά καταλήγει σε κώφωση. Ο ίλιγγος διαρκεί από 30 λεπτά έως 2-3 εβδομάδες.
- Σκλήρυνση κατά πλάκας. 20% των ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζουν επεισόδια ιλίγγου. Ο ίλιγγος συνοδεύεται από νευρολογικά συμπτώματα, ενώ εισβάλλει αιφνιδίως. Οφείλεται σε απομυελίνωση των κέντρων ισορροπίας στον εγκέφαλο.
Πως γίνεται η διάγνωση του ιλίγγου;
- Λαμβάνει ο γιατρός πολύ προσεκτικά το ιστορικό του ασθενή.
- Απαιτείται εξειδικευμένος νευροωτολογικός και ακοολογικός έλεγχος. Κατά την κλινική εξέταση, γίνεται πρόκληση των αιθουσο-νωτιαίων και των αιθουσο-οφθαλμικών αντανακλαστικών.
- Απαραίτητα ακολουθεί ακοολογικός έλεγχος, δηλαδή ακοόγραμμα για τον έλεγχο της ακοής, τυμπανόγραμμα για τον έλεγχο του μέσου ωτός και ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους για την εξέταση της αγωγιμότητας του ακουστικού νεύρου.
- Τέλος, εκτελείται ηλεκτρονυσταγμογραφική διερεύνηση ύπαρξης αυτόματου νυσταγμού, οπτοκινητικά και σακαδικά τεστ, δοκιμασία του ιλίγγου θέσης, δηλαδή το Dix-Hallpike test
- Εκτελούνται οι δοκιμασίες για τη στάση σώματος (Romberg), εξετάζεται η βάδιση Underberger, Fukuda κ.ά
Πως αντιμετωπίζεται ο ίλιγγος;
Η θεραπεία είναι ανάλογη της διάγνωσης:
- Ο ίλιγγος αντιμετωπίζεται με τη βοήθεια φαρμακευτικής αγωγής, ασκήσεων αιθουσαίας αντιρρόπησης και σε κάποιες περιπτώσεις με χειρουργική επέμβαση.
- Η θεραπεία για τον ίλιγγο θέσης περιλαμβάνει ειδικές δοκιμασίες αλλαγής της θέσης του ασθενούς.Σκοπό έχει την επανατοποθέτηση της ωτοκονίας. Αυτές λέγονται ασκήσεις Epley. Εκτελούνται μία φορά ώστε ο ασθενής να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα . Μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθούν κατά την ίδια συνεδρία, εάν ο ασθενής παρουσιάζει ακόμα ίλιγγο.
Αν ο ίλιγγος είναι κεντρικής αιτιολογίας κατευθύνουμε τον ασθενή στον κατάλληλο ειδικό (νευρολόγο, νευροχειρουργό).
