-Μάρτης! Ο πρώτος μήνας της άνοιξης. Πόσα παρατσούκλια έχει δώσει ο λαός σε αυτό τον μήνα. Ανοιξιάτης, γδάρτης, παλουκοκάφτης, Βαγγελιώτης (λόγω του εορτασμού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου), φυτευτής, και πεντάγνωμος. Οι πιο πολλές ονομασίες δόθηκαν λόγω των απότομων μεταβολών των καιρικών συνθηκών που θεωρούνταν επικίνδυνες για τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους.
Πέρα, όμως, από τις ονομασίες που του έχουν δοθεί υπάρχει μία λαϊκή παράδοση που είναι άμεσα συνυφασμένη μαζί του, και δεν είναι άλλη από το «Βραχιόλι του Μάρτη».
Γράφει η Δέσποινα Κούκου – Μακρή
Μάρτης – Μαρτιά ή Μαρτίτσι
Πρόκειται για ένα έθιμο που θεωρείται ότι έχει τις ρίζες του στις τελετές των Ελευσίνιων Μυστηριών στην Αρχαία Ελλάδα, κατά τις οποίες οι μύστες, έδεναν μία κλωστή στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, που ονομαζόταν Κρόκη.
Έκτοτε, και πάντα σύμφωνα με το έθιμο που υπάρχει, το τελευταίο βράδυ του Φεβρουαρίου φτιάχνεται ένα βραχιόλι και φοριέται το πρωί της πρώτης μέρας του Μαρτίου.
Το βραχιολάκι αυτό είναι φτιαγμένο από κόκκινη και άσπρη κλωστή, οι οποίες είναι πλεγμένες μεταξύ τους.
Ο Μάρτης θεωρείται ότι προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της άνοιξης, ο οποίος είναι ιδιαίτερα «καυτερός», ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι προφυλάσσει από τα κουνούπια και τους ψύλλους και απομακρύνει τις αρρώστιες.
Υπάρχουν, επίσης, περιοχές στην Ελλάδα στις οποίες ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού βοηθώντας, έτσι, αυτόν που το φοράει, να μην σκοντάψει και πέσει.
Την τελευταία μέρα του Μάρτη, αφαιρείται αυτό το βραχιόλι. Σε ορισμένες περιοχές το αφήνουν πάνω σε μία κατακόκκινη τριανταφυλλιά με το σκεπτικό τα μάγουλα εκείνου που το φορούσε να γίνουν τόσο κόκκινα όσο και τα φύλλα του λουλουδιού.
Έπειτα, τα χελιδόνια, που την άνοιξη κάνουν την επανεμφάνισή τους, θα πάρουν την κλωστή την οποία και θα χρησιμοποιήσουν για να στερεώσουν την νέα τους φωλιά. Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, το καίνε με το Αναστάσιμο φως του Πάσχα. Η εκκλησία θεωρεί το έθιμο με τον Μάρτη ειδωλολατρικό.
Ο Μάρτης στα Βαλκάνια
To έθιμο του Μάρτη γιορτάζεται και στις γειτονικές μας χώρες. Στα Σκόπια, έχει την ονομασία «Μάρτινκα» ενώ στην Αλβανία «Βερόρε». Και στις δύο χώρες, φορούν κατά τον ίδιο τρόπο με την Ελλάδα, ασπροκόκκινα βραχιόλια για να μην τους κάψει ο ήλιος.
Στην Βουλγαρία, οι κάτοικοι φορούν στολίδια στο πέτο τους άσπρου και κόκκινου χρώματος, που αποκαλούνται «Μαρτενίτσα» ενώ στην Ρουμανία, το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης Μαρτίου ονομάζεται «Μαρτιζόρ».
Εμείς βρήκαμε τα ωραιότερα Μαρτάκια της αγοράς στο www.makriskosmimata.gr και στο Instagram στο @makris_kosmimata.
Καλό μήνα!
