Η είδηση για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη συγκλόνισε το πανελλήνιο, αφού όλοι τον είχαμε συνδέσει με την ιστορία της Ελλάδας.
Δύο από τα πιο σημαντικά κεφάλαια της ζωής του ήταν η αντιδικτατορική πάλη και η εξορία. Ο Μίκης Θεοδωράκης διώχθηκε από τις αστυνομικές αρχές σε πολλή μικρή ηλικία. Πιο συγκεκριμένα το 1947 σε ηλικία 27 ετών συνελήφθη και εστάλη στο νησί της Ικαρίας Προσπάθησε να συμμετάσχει στις ένοπλες ομάδες του Δημοκρατικού Στρατού. Έτσι, βρέθηκε στην ομάδα του Παύλου Παπαμερκουρίου.
Μετά από λίγους μήνες έγραψε το έργο Ελεγείο και θρήνος στον Βασίλη Ζάννου” εις μνήμη του Βασίλη Ζάννου που εκτελέστηκε το 1948. Τότε είχε συνελλήφθη στο σπίτι του πατέρα του όπου στάλθηκε στη Μακρόνησο και βασανίστηκε πολύ σκληρά.
Αφού ενεπλάκη ο πατέρας του και ο θείος του αφέθηκε ελεύθερος αλλά ήταν πλέον παράλυτος λόγω των όσων πέρασε εκεί.
Το 1963 ιδρύεται η Νεολαία Λαμπράκη και πρόεδρος της έγινε ο Μίκης Θοδωράκης. Στη συνέχεια λόγω της δικτατορίας στις 21 Απριλίου του 1967, ίδρυσε αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΜ. Στόχος του, όπου και τον κατάφερε, ήταν να κυρήξει πανστρατιά εναντίον του καθεστώτος. Ωστόσο, τον συνέλαβαν τον τον Αύγουστο του 1967 και απομονώθηκε στις φυλακές Αβέρωφ.
Κάποια από τα νέα του έργα τα μεταβίβασε στο εξωτερικό. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και αυτά που τραγουδιούνται από τη Μαρία Φαραντούρη και τη Μελίνα Μερκούρη.
Στο εξωτερικό διαμαρτύρονταν εκείνη την περίοδο έντονα με στόχο την αποφυλάκιση του, όπως οι Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Άρθουρ Μίλερ, Λώρενς Ολίβιε, Υβ Μοντάν και άλλοι. Εν τελεί αποφυλακίστηκε και πήγε στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1970.
Ο ίδιος είχε αναφέρει χαρακτηριστικά πως “είναι οι αγώνες και η μουσική τόσο δεμένα πια μέσα μου, ώστε δεν μπορώ να φανταστώ ούτε αγώνες χωρίς τραγούδι ούτε τραγούδι χωρίς αγώνα. Φαίνεται πως το ταλέντο μου, σαν μια παράξενη μπαταρία, εκεί μέσα γεμίζει. Μέσα στη ζεστασιά της χειραψίας, μέσα στο αετίσιο βλέμμα του συναγωνιστή, μέσα στις ιαχές των συλλαλητηρίων και στη βοή της μάχης… Ομως το ταλέντο δεν έρχεται μόνο του. Για να φυτρώσει, του πρέπει στρώμα παχύ ευαισθησίας. Αυτό σημαίνει πως ο αληθινός καλλιτέχνης δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος όταν γύρω του οι άλλοι βογκούν, ταπεινώνονται, πεινούν, τσακίζονται… Τότε η ευαισθησία αυτή γίνεται ευθύνη και φέρνει τον καλλιτέχνη μέσα στον λαό”.
