Το σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής είναι μια διατροφική διαταραχή που εμφανίζεται μετά από συχνές διακοπές του ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας. Συγκεκριμένα, εάν βιώνεις την παρούσα διαταραχή νιώθεις ότι δεν είσαι σε θέση να κοιμηθείς ξανά μετά την νυχτερινή αφύπνισή σου χωρίς να προβείς σε κατανάλωση τροφής.
Το γεγονός αυτό μπορεί να συμβαίνει αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας και να σε κάνει να νιώθεις ντροπή ή και αίσθημα κατάθλιψης.
Στο συγκεκριμένο άρθρο θα δούμε τι είναι το παρόν σύνδρομο, ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή του και πως θα μπορούσαμε να το διαχειριστούμε.
Ορισμός
Συγκεκριμένα, το NES κατηγοριοποιείται με βάση το DSM IV στις άλλες ειδικές διαταραχές σίτισης ή πρόσληψης τροφής. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια νυχτερινής κατανάλωσης φαγητού , η οποία συνήθως ορίζεται είτε ως υπερβάλλουσα κατανάλωση τροφής το βράδυ και συγκεκριμένα μετά το βραδινό γεύμα, είτε ως κατανάλωση τροφής μετά από αφύπνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Ειδικότερα, στο συγκεκριμένο σύνδρομο απαντώνται τουλάχιστον τρία από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Πρωινή ανορεξία
- Έντονη επιθυμία για κατανάλωση τροφής μεταξύ του δείπνου και της ώρας ύπνου ή κατά τη διάρκεια της νύχτας μετά από επαναλαμβανόμενες αφυπνίσεις.
- Δυσκολία στην έναρξη ή διατήρηση του ύπνου με επιμένουσα αυπνία.
- Μελαγχολική διάθεση ή διάθεση που χειροτερεύει τις βραδινές ώρες.
- Πεποίθηση ότι δεν μπορεί να επέλθει ύπνος μετά από νυχτερινή αφύπνιση εάν δεν καταναλωθεί τροφή.
Το άτομο έχεις τις αισθήσεις του κατά τα συμβάντα της νυχτερινής πρόσληψης τροφής και μπορεί να ανακαλέσει πλήρως τι έφαγε κατά τη διάρκεια των συμβάντων.
Πόσο Συχνά Εμφανίζεται;
Φαίνεται ότι η συχνότητα εμφάνισης του NES είναι 1%, δηλαδή 1 στους 100 ανθρώπους φαίνεται να πάσχουν από αυτή. Υπάρχουν κάποιες κατηγορίες ατόμων στις οποίες κάνει πιο συχνά την εμφάνισή του όπως:
- Στα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, και γενικότερα στα άτομα με προβλήματα στη διαχείριση βάρους.
- Σε άτομα που πάσχουν από αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη.
- Σε άτομα που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών ή κατάχρηση αλκοόλ.
- Σε άτομα που εμφανίζουν και άλλες διατροφικές διαταραχές, όπως ψυχογενή βουλιμία ή επεισόδια αδηφαγικής πρόσληψης τροφής.
Ποιοι οι κύριοι Παράγοντες που μπορούν να επάγουν την Εμφάνιση του NES;
Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει στις ακριβείς αιτίες που οδηγούν ένα άτομο στην εμφάνιση του NES. Πιθανά πολλοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν ως εκλυτικοί του συνδρόμου, οι κυριότεροι των οποίων είναι:
- Διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού και των ορμονών: Ο κιρκάδιος ρυθμός των ορμονών λειτουργεί σαν το βιολογικό ρολόι και ελέγχει το αίσθημα κούρασης, πείνας και αφύπνισης. Κατά την παρουσία του NES, πιθανά το βιολογικό ρολόι σου να μην λειτουργεί όπως θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να εκκρίνονται ορμόνες στο σώμα σου που σε οδηγούν σε αφύπνιση και αύξηση της πείνας κατά τη διάρκεια της νύχτας παρά κατά την διάρκεια της ημέρας.
- Γονίδια: Άτομα που έχουν συγγενείς που εμφανίσουν NES φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου. Πιθανά, εάν έχεις NES να έχεις και κάποιο συγγενικό πρόσωπο πρώτου ή δευτέρου βαθμού με ανάλογη διαταραχή.
- Ψυχικές διαταραχές: Εάν πάσχεις από κατάθλιψη ή αγχώδη διαταραχή υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης του NES.
- Αυστηρή δίαιτα κατά τη διάρκεια της ημέρας: Το NES μπορεί να προκύψει λόγω της χαμηλής πρόσληψης θερμίδων κατά τη διάρκεια της ημέρας στο πλαίσιο εφαρμογής ανορθόδοξου προγράμματος διατροφής. Εάν περιορίζεις αρκετά την ημερήσια πρόσληψη φαγητού είναι πιο πιθανό να καταφεύγεις σε αδηφαγικά επεισόδια κατά την νύχτα.
Πως μπορούμε να Διαχειριστούμε το NES;
To NES φαίνεται να είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας και κατά συνέπεια η διαχείρισή του δεν μπορεί να γίνει με μία θεραπευτική μέθοδο. Έτσι λοιπόν, θα λέγαμε εάν κάποιος πάσχει από NES απαιτείται ένας συνδυασμός ποικίλων θεραπευτικών προσεγγίσεων και συνεργασία ποικίλων θεραπευτών. Οι περισσότερο μελετημένες θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι οι εξής:
- Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία, η οποία έχει φανεί να μπορεί να βοηθήσει σε ποικίλες καταστάσεις όπως στην κατάθλιψη, στην αυπνία αλλά και σε κάποιες διατροφικές διαταραχές. Αναφορικά με το NES έχει προταθεί ένα συγκεκριμένο μοντέλο γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας που περιλαμβάνει αύξηση της γνώσης για αυτό, οδηγίες για τη σωστή πρακτική ύπνου και την αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς, αυτοδιαχείριση των διατροφικών συνηθειών, της άσκησης και των τεχνικών χαλαρώσης.
- Προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, η οποία έχει φανεί να μειώνει τα επίπεδα στρες, άγχους και κορτιζόλης στο σάλιο κατά την εφαρμογή της. Μάλιστα, η εφαρμογή της παρούσας τεχνικής έχει φανεί να συνδέεται με αύξηση της πρωινής πείνας και μείωση της νυχτερινής πρόσληψης τροφής.
- Χορήγηση μελατονίνης, η οποία είναι η ορμόνη που φυσιολογικά ελέγχει και ρυθμίζει τον κύκλο του ύπνου. Η χορήγησή της έχει φανεί να συνδέεται με μείωση του αριθμού των νυχτερινών αφυπνίσεων, με βελτίωση της διάθεσης καθώς και με καλύτερη διαχείριση βάρους.
Αντικαταθλιπτική αγωγή, με σκοπό να βελτιωθεί η διάθεσή σου και να ελεγχθούν καλύτερα τα συναισθήματά σου. Τα πιο μελετημένα φάρμακα για τη διαχείριση του NES είναι οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και η τοπεραμάτη.
- Φωτοθεραπεία, η οποία περιλαμβάνει την χρήση ενός ειδικού λευκού φωτός στο οποίο εκτίθεται ο θεραπευόμενος τις πρωινές ώρες με σκοπό να συντελέσει στη βελτίωση του κιρκάδιου ρυθμού των ορμονών και στην βελτίωση του νυχτερινού ύπνου.
- Διαιτητικό πρόγραμμα διαχείρισης βάρους, ώστε τα άτομα να αυξήσουν τη διατροφική εκπαίδευσή τους, να βελτιώσουν τον αυτοέλεγχο των διατροφικών επιλογών τους και να βελτιώσουν το βάρος τους. Φαίνεται ότι η διαχείριση του βάρους συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της αυτοεκτίμησης και της διάθεσης και κατά συνέπεια στη διαχείριση του συνδρόμου.
Τι να κάνω εάν Πάσχω από NES;
Σίγουρα εάν πάσχεις από το συγκεκριμένο σύνδρομο πρέπει να απευθυνθείς σε μια ομάδα επιστημόνων ώστε να λάβεις την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση και να βελτιώσεις την ποιότητα ζωής σου.
Ο ψυχίατρος, ο ψυχοθεραπευτής και ο διαιτολόγος είναι τρεις σημαντικές ειδικότητες στις οποίες πρέπει να απευθυνθείς διερευνώντας τις προσωπικές αιτίες εμφάνισης της διαταραχής.
Η διαχείριση των αιτιών που λειτουργούν εκλυτικά του συνδρόμου είναι καθοριστικής σημασίας για τη βελτίωση της έντασης αυτού και κατά συνέπεια της δυσ-λειτουργικότητας που σου προκαλεί.
Πρόσθετα ερευνητικά δεδομένα απαιτούνται για την κατανόηση της αιτιοπαθολογίας αλλά και την αποσαφήνιση των κατάλληλων θεραπευτικών προσεγγίσεων που θα πρέπει να εφαρμόζονται ώστε να έχουμε μια αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του NES.
ΜΑΡΙΑ- ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc.
