Πολλά είναι τα ζευγάρια σήμερα που δεν επιθυμούν να παντρευτούν ή που τυχαίνει πρώτα μία εγκυμοσύνη και επιλέγουν να παντρευτούν σε μεταγενέστερο χρόνο.
Ο προβληματισμός αυτών των νέων ζευγαριών είναι συνήθως ο εξής: Πριν τη γέννηση του παιδιού πρέπει να παντρευτούμε ή αρκεί η συμβολαιογραφική αναγνώριση από τον πατέρα; Γάμος ή αναγνώριση του τέκνου;
Γράφει η δικηγόρος Χριστίνα Μητρονάτσιου
Έχω κληθεί να απαντήσω πολλές φορές στο ερώτημα, το οποίο πέρα από τη νομική του αντιμετώπιση φαίνεται να χρήζει ουσιαστικής ψυχολογικής διερεύνησης. Παντρευόμαστε για να κάνουμε παιδιά ή κάνουμε παιδιά και κατ΄ανάγκη παντρευόμαστε;
Αρχικά, ο πατέρας μπορεί να αναγνωρίσει εκούσια το τέκνο σε συμβολαιογράφο με αυτοπρόσωπη δήλωσή του και με τη συναίνεση της μητέρας προκειμένου να λάβει το επώνυμό του και να ασκεί και ο ίδιος τη γονική μέριμνά του, ή μπορεί ακόμα να ασκήσει αγωγή η οποία ωστόσο θα καθυστερήσει χρονικά και δεν συνίσταται λόγω του κατεπείγοντος της γέννησης και δεδομένων των καλών σχέσεων του ζευγαριού, εκτός και αν τίθεται θέμα προσβολής πατρότητας, όπως συμβαίνει στην περίπτωση που δεν έχει λυθεί ακόμα ο προηγούμενος γάμος της μητέρας και το παιδί προέρχεται από τον νέο σύντροφο.
Σύμφωνα με το άρθρο 1515 παρ. 1 του Αστικού Κώδικα:
”Η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του ανήκει στη μητέρα του. Όταν το τέκνο αναγνωρίζεται εκούσια ή δικαστικά με αγωγή που άσκησε ο πατέρας, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, την οποία ασκεί από κοινού με τη μητέρα”.
Με το νέο νόμο 4800/2021 που επέφερε αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο καθιερώθηκε η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας του αναγνωρισμένου εκτός γάμου τέκνου και για τους δύο γονείς.
Ο πατέρας πλέον μπορεί να ασκεί τη γονική μέριμνα και όχι μόνο να είναι φορέας αυτής. Aυτό σημαίνει πολύ απλά, ίσα δικαιώματα στους γονείς.
Αναγνωρίζεται πλέον ως νομικός κανόνας η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας μετά τον χωρισμό των γονέων, ακόμη και για τα παιδιά εκτός γάμου. Η προϊσχύουσα ρύθμιση περιόριζε τον πατέρα στο να είναι φορέας και όχι να ασκεί τη γονική μέριμνα.
Μετά την εισαγωγή του κανόνα για την κοινή άσκηση της γονικής μέριμνας του αναγνωρισμένου εκτός γάμου τέκνου και από τους δύο γονείς, προβλέπεται ως εξαίρεση η δυνατότητα του Δικαστηρίου να αποφασίσει διαφορετικά σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, αν κρίνει ότι αυτό εξυπηρετεί το συμφέρον του συγκεκριμένου παιδιού, όπως ακριβώς συντρέχει και στη περίπτωση γάμου.
Γίνεται σαφές ότι ο πατέρας πλέον έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με την μητέρα χωρίς να είναι απαραίτητο να γίνει γάμος, πολιτικός ή θρησκευτικός, ενώ με την αναγνώριση το τέκνο λογίζεται αναδρομικά από τη γέννησή του ως νόμιμο τέκνο, ως γεννημένο εντός γάμου.
Ποιός ο λόγος που ωθεί τα ζευγάρια στο γάμο;
Σίγουρα πολλά ζευγάρια οδηγούνται από πίεση και ανάγκη στο γάμο και όχι επειδή ιδεολογικά στηρίζουν την πατροπαράδοτη οικογένεια. Ο λόγος που ωθεί πολλά ζευγάρια στη λύση του πολιτικού γάμου ή ακόμα και του συμφώνου συμβίωσης είναι ότι η διαδικασία αναγνώρισης του γεννημένου εκτός γάμου τέκνου μπορεί να ξεκινήσει από την ημέρα γέννησής του.
Έχει παρατηρηθεί η τάση ζευγάρια να επιλέγουν το σύμφωνο συμβίωσης μόνο για να θεωρηθεί το τέκνο ως γεννημένο εντός γάμου και να το λύουν εφόσον γεννηθεί με εξώδικη καταγγελία που και πάλι λαμβάνει χώρα ενώπιον συμβολαιογράφου.
Αν δεν τελεστεί γάμος ή δεν συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης δυστυχώς από την ημέρα γέννησης του παιδιού δημιουργούνται γραφειοκρατικά προβλήματα, τόσο στο μαιευτήριο όσο και στο Ληξιαρχείο.
Το βρέφος δηλώνεται με το επώνυμο της μητέρας και κατόπιν της συμβολαιογραφικής αναγνώρισης δηλώνεται το επώνυμο του πατέρα, ή και των δύο γονέων εφόσον το επιθυμούν, και γίνεται η διόρθωση στο Ληξιαρχείο.
Η συμβολαιογραφική αναγνώριση πατρότητας του κυοφορούμενου αποτελεί μία λύση για να δηλωθεί εξαρχής το επώνυμο του πατέρα στο Μαιευτήριο και να αποφευχθεί η γραφειοκρατία και το ”μπέρδεμα”, ωστόσο και πάλι θα πρέπει να ακολουθήσει η συμβολαιογραφική αναγνώριση του γεννημένου τέκνου.
Χριστίνα Μητρονάτσιου
Δικηγόρος
Βασιλίσσης Σοφίας 55 – Αθήνα
Ρούσβελτ 2 – Λάρισα
