Kατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για την εξιχνίαση της υπόθεσης κλοπής των πινάκων του Πικάσο και του Μοντριάν συνέβη ένα απρόοπτο. Το απρόοπτο αυτό κατέγραψε ο φακός της κάμερας, στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Λίγο πριν ξεκινήσουν οι ανακοινώσεις από τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, για το πώς ο 49χρονος είχε κάνει τη «ληστεία του αιώνα».
Οι δύο πίνακες τοποθετήθηκαν σε μία εσοχή ενός πάγκου, προκειμένου οι φωτογράφοι και οι οπερατέρ να πραγματοποιήσουν τις σχετικές λήψεις. Ο πίνακας όμως του Πάμπλο Πικάσο «Γυναικείο κεφάλι», που φιλοτεχνήθηκε από τον Ισπανό καλλιτέχνη το 1939, δεν τοποθετήθηκε προσεκτικά, με αποτέλεσμα να πέσει στο πάτωμα, προτού τοποθετηθεί εκ νέου πιο προσεκτικά. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει viral και να πάρουν φωτιά τα social media με χιουμοριστικά σχόλια για τον εν λόγω πίνακα.
Όμως ο συγκεκριμένος πίνακας δεν έχει πρωταγωνιστήσει για πρώτη φορά!
Ο λόγος για τον πίνακα «Η γυναίκα με τα άσπρα», 1939, λάδι σε μουσαμά, με ιδιόχειρη αφιέρωση του δημιουργού «Για τον ελληνικό λαό, Μάιος 1946». Το έργο δημοσιεύθηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού «ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ», τον Μάιο του 1983 (τεύχος 17) στο οποίο δημοσιευόταν κείμενο του καθηγητή Θεατρικών Σπουδών κ.Μάνου Σ. Στεφανίδη (σελ.14-19).
Το έργο επέστρεψε στην Εθνική Πινακοθήκη μετά την κλοπή του και αντί να κλειστεί στα εργαστήρια του Ιδρύματος όπου θα το είχαν ήδη αναλάβει οι συντηρητές, παρουσιάστηκε στα εκθετήρια της αστυνομίας για λόγους που δύσκολα θα μπορούσε να κατανοήσει κανείς. Αυτό ήταν ένα μελανό σημείο για τον πολιτισμό μας!
Έγινε εξώφυλλο λοιπόν στο ιστορικό περιοδικό «Εικαστικά» που εξέδιδε το ’80, ’90 ο Αντώνης Μπουλούτζας. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το ζευγάρι χώρισε -ο Πικάσο ερωτεύτηκε μία άλλη- και η Μάαρ βυθίστηκε στην κατάθλιψη και στη μοναξιά. Η Μάαρ πέθανε τον Ιούλιο του 2007, σε ηλικία 89 ετών. Κατείχε μια συλλογή έργων του Πικάσο που αρνήθηκε να πουλήσει ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής της.
Σε ποια ανήκει το «Γυναικείο Κεφάλι» του Πικάσο;
Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε από τον Ισπανό καλλιτέχνη το 1939 και είναι πορτρέτο της συντρόφου και μούσα του εκείνη την περίοδο, Ντόρας Μάαρ. Η ερωμένη και μούσα του καλλιτέχνη, Ντόρα Μάαρ, απεικονίζεται στον πίνακα του 1939. Ο πίνακας του Πάμπλο Πικάσο «Γυναικείο κεφάλι» –μαζί με τον «Ανεμόμυλο Στάμμερ» του Πιετ Μοντριάν– είχαν κλαπεί στις 9/1/12 και εντοπίστηκαν εννέα χρόνια μετά σε μια κρύπτη στην περιοχή της Κερατέας από άνδρες της Ελληνικής Αστυνομίας.
Το «Γυναικείο Κεφάλι» φιλοτεχνήθηκε από τον Ισπανό καλλιτέχνη το 1939 και είναι πορτρέτο της συντρόφου και μούσα του εκείνη την περίοδο, Ντόρας Μάαρ. Το έργο αυτό αποτέλεσε το 1949 δωρεά του καλλιτέχνη προς τον ελληνικό λαό, ως τιμητική προσφορά για τη γενναία αντίσταση κατά τη διάρκεια της κατοχής, στο πλαίσιο της δωρεάς έργων Γάλλων καλλιτεχνών. Η Μάαρ ήταν Γαλλίδα σουρεαλίστρια φωτογράφος, ζωγράφος και ποιήτρια της δεκαετίας του ’30 και έγινε σύντροφος του Πικάσο όταν εκείνη ήταν 29 ετών και εκείνος 54.
Έζησαν έναν παθιασμένο έρωτα και μία θυελλώδη σχέση και έγινε η μούσα του για μια σειρά πορτρέτων και εμβληματικών έργων όπως «Η γυναίκα που κλαίει». Όταν ο Πικάσο ξεκινά να ζωγραφίζει την «Γκερνίκα», η Μάαρ φωτογραφίζει όλα τα στάδια της δημιουργίας του έργου από τον Μάιο μέχρι τον Ιούνιο του 1937, για να τον βοηθήσει στην εξέλιξη του πίνακα.
Νικολέτα Γατζούδη
Ειδκή Παιδαγωγός-Θεατρολόγος-Δημοσιογράφος
MSc, Med
