Η επιμελής παρακολούθηση της κύησης στοχεύει στην έγκαιρη ανεύρεση παραγόντων κινδύνου ούτως ώστε να μειωθεί η μητρική και η περιγεννητική νοσηρότητα και θνησιμότητα. Ο Υπερηχογραφικός Προγεννητικός Έλεγχος είναι εξαιρετικά σημαντικός. Ο γυναικολόγος Στέλιος Παπαδόπουλος μας μιλά για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.
-
Μη επεμβατικές εξετάσεις προγνωστικού χαρακτήρα
Μαιευτικό υπερηχογράφημα αρχόμενης κύησης
Το υπερηχογράφημα αρχόμενης κύησης είναι το πρώτο που κάνετε αμέσως μόλις διαπιστώσετε πως το τεστ κυήσεως που κάνατε είναι θετικό. Πραγματοποιείται περίπου την 8η εβδομάδα της κύησης και με αυτό επιβεβαιώνεται ότι η κύηση είναι ενδομήτρια (μονήρης ή πολύδυμη κύηση), ελέγχεται η μορφολογία του σάκου καθώς και η παρουσία λεκιθικού ασκού.
Επιπλέον ελέγχεται η καρδιακή λειτουργία του εμβρύου, χρονολογείται η ηλικία της κύησης μετρώντας το μήκος του εμβρύου (κεφαλοουραίο μήκος-CRL) και ελέγχονται οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες.
Προγεννητικός έλεγχος 1ου τριμήνου – Υπερηχογραφικός Προγεννητικός Έλεγχος
Αυχενική διαφάνεια και διπλό τεστ
H αυχενική διαφάνεια πραγματοποιείται μεταξύ 11ης – 13ης εβδομάδας της κύησης. Είναι ένα υπερηχογράφημα με το οποίο ελέγχεται η συλλογή υγρού κάτω από το δέρμα του αυχένα του εμβρύου. Σε περιπτώσεις εμβρύων με χρωμοσωμικές ανωμαλίες, γενετικά σύνδρομα και καρδιοπάθειες, η αυχενική διαφάνεια είναι συνήθως >2,5 mm.
Το διπλό τεστ ελέγχει στο αίμα της μητέρας την ελεύθερη β-χοριακή γοναδοτροπίνη (free β-HCG) και τη σχετιζόμενη με την κύηση πρωτεΐνη Α του πλάσματος (PAPP-A). Ως όριο αυξημένου κινδύνου (παθολογικό τεστ) έχει τεθεί το 1/300.
Σε περιπτώσεις που ο εκτιμώμενος τελικός κίνδυνος είναι οριακός μπορούν να ελεγχθούν και άλλες εμβρυϊκές παράμετροι όπως η παρουσία ή μη ρινικού οστού, η απουσία παλίνδρομου ροής στην τριγλώχινα βαλβίδα και η παρουσία θετικού α κύματος στο φλεβώδη πόρο. Ανάλογα τα αποτελέσματα μειώνεται ή αυξάνεται ο κίνδυνος για σύνδρομο Down.
Προγεννητικός έλεγχος 2ου τριμήνου – Υπερηχογραφικός Προγεννητικός Έλεγχος
Τριπλό τεστ ή Α-test ή τετραπλό τεστ
Οι εξετάσεις αυτές θα γίνουν εφόσον δεν έγινε ο προγεννητικός έλεγχος του 1ου τριμήνου (αυχενική διαφάνεια και διπλό τεστ), καθότι έχουν συγκρίσιμη διαγνωστική αξία για το σύνδρομο Down.
Το Α-test (τριπλό τεστ) πραγματοποιείται περίπου τη 16η εβδομάδα κύησης και εξετάζει την α-εμβρυϊκή πρωτεΐνη (AFP), την ελεύθερη β-χοριακή γοναδοτροπίνη και την ελεύθερη οιστριόλη. Το τετραπλό τεστ εξετάζει επιπλέον την ινχιμπίνη-α.
Οι δυο παραπάνω προγεννητικοί έλεγχοι, οι οποίοι έχουν συγκρίσιμη διαγνωστική αξία, τουλάχιστον όσο αφορά το σύνδρομο Down, είναι μέθοδοι προγνωστικοί και όχι διαγνωστικοί. Σε συνδυασμό με την ηλικία τη δική σας, τα υπερηχογραφικά ευρήματα και τα αποτελέσματα από τους βιοχημικούς δείκτες δίνουν ένα αποτέλεσμα πιθανού κινδύνου.
Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος γέννησης παιδιού με κάποια ή κάποιες χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Η επιβεβαίωση ότι το έμβρυο πάσχει γίνεται μόνο με επεμβατικές, διαγνωστικές μεθόδους, όπως είναι η αμνιοπαρακέντηση.
Υπερηχογράφημα Β επιπέδου
Το υπερηχογράφημα Β επιπέδου πραγματοποιείται μεταξύ 20ης και 23ης εβδομάδας κύησης. Είναι μια πολύ σημαντική εξέταση που δεν πρέπει να παραλείπεται σε καμιά περίπτωση. Σε αυτό γίνεται λεπτομερής εξέταση της ανατομικής μορφολογίας των οργάνων του εμβρύου σας κατά συστήματα, από τα αγγεία του εγκεφάλου και τους φακούς των ματιών μέχρι τα χείλη και τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών του.
Ο λεπτομερής έλεγχος της ανατομίας γίνεται διακοιλιακά, ενώ γίνεται και πρόβλεψη πιθανότητας πρόωρου τοκετού πριν τις 34 εβδομάδες και προεκλαμψίας. Ο προδιορισμός κινδύνου για πρόωρο τοκετό υπολογίζεται με διακολπική εκτίμηση του μήκους του τραχήλου της μήτρας σας και συγχρόνως εκτιμάται και η ροή στις μητριαίες αρτηρίες για τον προσδιορισμό του κινδύνου προεκλαμψίας. Τέλος, ελέγχεται η θέση, η μορφολογία και η σύσταση του πλακούντα.
Δυστυχώς η αξιοπιστία του υπερηχογραφήματος Β επιπέδου δεν είναι υψηλή καθότι εξαρτάται κυρίως από το σωματικό σας βάρος, τη θέση που έχει το έμβρυο κατά την εξέταση και από το υπό εξέταση όργανο.
Η εξέταση ανιχνεύει μόνο ανατομικές ανωμαλίες και όχι χρωμοσωμικές, γενετικές, μεταβολικές ή άλλες ανωμαλίες. Βέβαια, η απουσία παθολογικών ευρημάτων στο υπερηχογράφημα Β επιπέδου δε συνεπάγεται πάντα την παρουσία ενός αρτιμελούς και φυσιολογικού εμβρύου.
- Επεμβατικές εξετάσεις διαγνωστικού χαρακτήρα
Οι παρακάτω εξετάσεις χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν τα γονίδια ή τα χρωμοσώματα του εμβρύου σας για συγκεκριμένες γενετικές παθήσεις. Δεν γίνονται σε όλες τις κυήσεις και κάποιοι από τους λόγους που μπορεί ο γιατρός να σας προτείνει να γίνουν είναι:
✓ Αν είστε πάνω από 35 ετών και επομένως έχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να αποκτήσετε ένα παιδί που πάσχει από γενετικά νοσήματα όπως το σύνδρομο Down.
✓ Αν εσείς ή ο σύζυγός σας έχετε κληρονομήσει κάποια γενετική ασθένεια που μπορεί να κληρονομηθεί στους απογόνους σας.
✓ Αν έχετε αποκτήσει ένα παιδί που πάσχει από κάποια γενετική ασθένεια.
✓ Αν κάνατε κάποια εξέταση (π.χ. αυχενική διαφάνεια), που έδειξε ότι ο κίνδυνος το έμβρυο να πάσχει από μια γενετική ασθένεια είναι υψηλός.
Ο κίνδυνος αποβολής και για τις δύο μεθόδους είναι 1%.
Βιοψία χοριακών λαχνών (CVS)
Η εξέταση αυτή διενεργείται μεταξύ 11ης και 13ης εβδομάδας κύησης και περιλαμβάνει τη λήψη ενός μικρού δείγματος ιστού από τον αναπτυσσόμενο πλακούντα, ο οποίος έχει τα ίδια γονίδια με το αναπτυσσόμενο έμβρυο.
Αρχικά, κάνοντας υπέρηχο ο γιατρός ελέγχει τη θέση του εμβρύου και του πλακούντα και στη συνέχεια πραγματοποιεί τη λήψη του ιστού εισάγοντας διακοιλιακά μια λεπτή βελόνα στην κοιλότητα της μήτρας και συγκεκριμένα στον πλακούντα.
Αμνιοπαρακέντηση
Η αμνιοπαρακέντηση συστήνεται σε γυναίκες με βεβαρυμένο ιστορικό ή με παθολογική αυχενική διαφάνεια ή παθολογικά βιοχημικά tests. Σχετική ένδειξη για τη διενέργεια αμνιοπαρακέντησης αποτελεί ηλικία άνω των 35 ετών.
Εφόσον η αμνιοπαρακέντηση κριθεί απαραίτητη, πραγματοποιείται από τη 16η έως τη 18η εβδομάδα κύησης. Περιλαμβάνει τη λήψη μιας μικρής ποσότητας αμνιακού υγρού, που είναι το υγρό μέσα στο οποίο «κολυμπάει» το έμβρυο στη μήτρα.
Όπως και στη βιοψία χοριακών λαχνών, αρχικά ο γιατρός ελέγχει τη θέση του εμβρύου και του πλακούντα με τη βοήθεια διακοιλιακού υπερήχου.
Στη συνέχεια το δέρμα της κοιλιακής σας χώρας κάτω από το οποίο βρίσκεται η μήτρα καθαρίζεται με αντισηπτικό και ύστερα μια λεπτή βελόνα εισάγεται διαμέσου του δέρματος της κοιλιάς στη μήτρα και με μια σύριγγα αναρροφάται ένα δείγμα του υγρού που περιβάλλει το έμβρυο.
Το αμνιακό υγρό που λαμβάνεται περιέχει κύτταρα του δέρματος του εμβρύου, τα οποία εξετάζονται για να ελεγχθούν τα γονίδια και τα χρωμοσώματα του εμβρύου.
Doppler Υπερηχογράφημα
Το υπερηχογράφημα Doppler, το οποίο γίνεται μεταξύ 32ης και 34ης εβδομάδας κύησης, μελετά την αιματική ροή στα αγγεία του εμβρύου. Συγκεκριμένα, εξετάζεται η αιματική ροή στην ομφαλική αρτηρία (UA) με την οποία τρέφεται το έμβρυο, στη μέση εγκεφαλική αρτηρία (MCA) με την οποία μπορούμε να διαπιστώσουμε την επαρκή ή ανεπαρκή οξυγόνωση του εμβρύου και στις μητριαίες αρτηρίες που είναι δείκτης καλής λειτουργίας του πλακούντα.
Ταυτόχρονα ελέγχεται η ανάπτυξη του εμβρύου, η ποσότητα του αμνιακού υγρού και η θέση, η μορφολογία και η σύσταση του πλακούντα.
Καρδιοτοκογραφική δοκιμασία ηρεμίας (NST)
Το NST γίνεται μετά την 32η εβδομάδα κύησης, η μέση διάρκειά του είναι
20-30 λεπτά και μπορεί να γίνεται καθημερινά ή εβδομαδιαία, ανάλογα την οδηγία του γιατρού σας.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης είστε ξαπλωμένη με ανασηκωμένη τη ράχη για να αποφευχθεί το σύνδρομο της κάτω κοίλης φλέβας. Γύρω από τη μέση σας τοποθετούνται δύο ιμάντες. Ο κάθε ιμάντας έχει από μια κεφαλή. Οι κεφαλές τοποθετούνται στην κοιλιά σας.
Η μία κεφαλή καταγράφει την καρδιακή συχνότητα του εμβρύου σας και η άλλη κεφαλή τις συστολές της μήτρας σας. Παράλληλα σας έχει δοθεί ένα baser το οποίο πιέζετε κάθε φορά που αισθάνεστε το μωρό σας να κινείται.
Μετά το τέλος της εξέτασης ο γιατρός αξιολογεί την εμβρυϊκή καρδιακή συχνότητα, τις συστολές της μήτρας και την κινητικότητα του εμβρύου σας.
Μην παραλείψετε πριν την εξέταση να έχετε φάει κάτι ελαφρύ (φρούτο, σοκολάτα, τοστ) και να έχετε πιει χυμό πορτοκάλι.
Βιοφυσικό προφίλ
Το βιοφυσικό προφίλ γίνεται μεταξύ 36ης – 38ης εβδομάδας κύησης και συνδυάζει πληροφορίες από την υπερηχογραφική απεικόνιση του εμβρύου και το NST. Οι παράμετροι που αξιολογούνται είναι 5:
- ο εμβρυϊκός καρδιακός ρυθμός
- οι αναπνευστικές κινήσεις του εμβρύου
- ο μυϊκός τόνος
- η ποσότητα του αμνιακού υγρού.
Η βαθμολόγηση των παραπάνω παραμέτρων κυμαίνεται από 0 για τη μη φυσιολογική κατάσταση έως 2 για τη φυσιολογική. Αποτέλεσμα 8-10 θεωρείται ασφαλές και εκφράζει την καλή ενδομήτρια κατάσταση του μωρού σας.
Dr. Στέλιος Παπαδόπουλος MD, DFFP, BSCCP
Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος
Ειδικευμένος στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση & Λαπαροσκοπική Χειρουργική
Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Institute of Life και Υγεια IVF
https://www.steliospapadopoulos.gr/
Ιατρείο Μελισσίων :
Λ. Ελευθερίου Βενιζέλου 5, 15127 Μελίσσια ,
Τηλ. 210 8105105
Ιατρείο Γλυφάδας:
Λαζαράκη & Δούσμανη 16, 16675 Γλυφάδα
Τηλ. 210 8105105
Αυτοφροντίδα στην Κύηση – Ο γυναικολόγος Στέλιος Παπαδόπουλος μας συμβουλεύει
