Στη Μύκονο ο άνεμος φυσάει όλο το χρόνο. Αυτός είναι ο λόγος που οι θάμνοι είναι πιο άφθονοι από τα δέντρα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι αυλές περιβάλλονται από ψηλούς τοίχους και αυτός είναι και ο λόγος που οι ανεμόμυλοι στη Μύκονο έχουν γίνει τοπόσημο του νησιού.
Δεν υπάρχει πιο εμβληματική καρτ ποστάλ της Ελλάδας από τους υπέροχους ανεμόμυλους της Μυκόνου. Ωστόσο, ανεμόμυλοι υπάρχουν σχεδόν σε κάθε κυκλαδίτικο νησί.
Δεν είναι απλώς τουριστικά ορόσημα. Οι ανεμόμυλοι στο νησί της Μυκόνου ήταν ενεργοί και λειτουργούσαν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.
Η ανατομία του ανεμόμυλου
Η παράδοση θέλει ο ανεμόμυλος από τα νησιά των Κυκλάδων να είναι ένα βαρύ τριώροφο κτίριο, κυκλικό σχήμα και πέτρινο. Πολλά από αυτά έχουν πολύ μικρά παράθυρα και μυτερή οροφή, συχνά από ξύλο.
Όταν φυσάει ο άνεμος, ο ανεμόμυλος μεταφέρει την κίνηση σε έναν κεντρικό άξονα μέσα στο κτίριο, αναγκάζοντας τις πέτρες από κάτω σε μια περιστροφική κίνηση.
Προκειμένου να εκμεταλλευτεί τη δύναμη αυτής της κίνησης στο μέγιστο δυνατό βαθμό, ο μηχανισμός άλεσης ήταν στον τελευταίο όροφο ενώ το αλεύρι συγκεντρωνόταν στον δεύτερο όροφο.
Το ισόγειο χρησιμοποιήθηκε για την αποθήκευση ακατέργαστων σιτηρών και επεξεργασμένου αλεύρου.
Μυκονιάτικες εικόνες
Στα νησιά του Αιγαίου, οι ανεμόμυλοι εκμεταλλεύονταν τον βόρειο άνεμο, που ονομαζόταν μελτέμι, για να αλέσουν κριθάρι, σιτάρι και άλλα δημητριακά τοπικής παραγωγής.
Στη Μύκονο , το αλεύρι που προέκυψε είτε επιστρεφόταν στους αγρότες, οι οποίοι έψηναν το δικό τους ψωμί, είτε το πουλούσαν σε ντόπιους αρτοποιούς.
Μέρος από αυτό το αλεύρι που προέκυψε αποστέλλονταν επίσης σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και, πολλές φορές, στο εξωτερικό.
Η ιστορία μας λέει ότι υπήρχαν πάνω από 25 ανεμόμυλοι στη Μύκονο, δέκα από αυτούς ήταν μέρος του συγκροτήματος που ονομάζεται Κάτω Μύλοι.
Αυτοί οι μύλοι βρίσκονταν απέναντι από το λιμάνι της Αλευκάντρας και αυτή η στρατηγική θέση ήταν το κλειδί για την οικονομική ανάπτυξη του νησιού.
Το λιμάνι ήταν απαραίτητος σταθμός για τα ιστιοφόρα που περνούσαν από τις Κυκλάδες, έτσι το αλεύρι που προερχόταν από αυτούς τους ανεμόμυλους χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή παξιμαδιών.
Οι Πάνω Μύλοι, ή οι ανώτεροι μύλοι, εξυπηρετούσαν τον ίδιο σκοπό, αλλά το αλεύρι που παράγονταν καταναλώνονταν κυρίως τοπικά.
Η ηλεκτρική ενέργεια έφερε νέες προόδους και κατά συνέπεια η παραδοσιακή παραγωγή αλευριού σταμάτησε. Υπάρχουν ακόμη δεκαέξι παλιοί ανεμόμυλοι που στέκονται στο νησί, ωστόσο, οι περισσότεροι από αυτούς ανακαινίστηκαν και μετατράπηκαν σε καταστήματα ή και σπίτια.
Μόνο δύο από τους ανεμόμυλους της Μυκόνου είναι επισκέψιμοι αυτή τη στιγμή. Ο Μύλος Γερώνυμος, που χρονολογείται από το 1700, είναι ο παλαιότερος ανεμόμυλος του νησιού και παρήγαγε αλεύρι μέχρι τη δεκαετία του 1960.
Έχει ανακαινιστεί και τα περισσότερα από τα αρχικά μηχανήματα λείανσης είναι ακόμα άθικτα. Ο δεύτερος ανοιχτός στο κοινό ανεμόμυλος είναι ο Μύλος Μπόνης και αποτελεί μέρος του Αγροτικού Μουσείου της Μυκόνου.
Αυτός ο μύλος έχει αποκατασταθεί με μεγάλο σεβασμό στην αρχική του κατάσταση.
