Κάνετε διακοπές, αλλά αποσπάται η προσοχή σας από τη σκέψη ότι τα mail της εργασίας σας γεμίζουν. Ή κάθεστε να παρακολουθήσετε μια ταινία και αισθάνεστε αμέσως ένοχοι για όλες τις εργασίες που βρίσκονται ακόμα στη λίστα υποχρεώσεων σας. Ή ίσως κάνετε ένα μασάζ , αλλά μετά βίας το απολαμβάνετε επειδή οι σκέψεις σας τρέχουν όλη την ώρα. Αν κάποιο από αυτά σας φαίνεται γνωστό, δεν είστε μόνοι. Η ξεκούραση μπορεί να ακούγεται σαν το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, αλλά για πολλούς ανθρώπους είναι κάθε άλλο παρά αυτό.
Η Έριν Γουέστγκεϊτ, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, το έμαθε πριν από μια δεκαετία, όταν βοήθησε στο σχεδιασμό μιας μελέτης για να ελέγξει τις επιπτώσεις του να αφήνεις τους ανθρώπους να κάνουν τίποτα άλλο από το να κάθονται με τις σκέψεις τους για λίγα λεπτά. «Είχαμε αυτή την ιδέα ότι αν δίναμε στους ανθρώπους μερικές στιγμές στις πολυάσχολες μέρες τους να κάτσουν, να επιβραδύνουν και να μείνουν μόνοι με τις σκέψεις τους, θα το έβρισκαν πραγματικά ευχάριστο και θα ήταν χαλαρωτικό και θα αύξανε την ευημερία» λέει. Το αντίθετο συνέβη: οι άνθρωποι ένιωθαν τόσο άβολα να μην κάνουν τίποτα που πολλοί επέλεξαν να κάνουν μικρό ηλεκτροσόκ.
Το να μην κάνουμε τίποτα, όπως έδειξε η μελέτη της Έριν Γουέστγκεϊτ, μπορεί να είναι δύσκολο γιατί οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε χωρίς να μετατρέπουμε αυτές τις σκέψεις σε πράξεις – μια αποσύνδεση που μπορεί να είναι «απίστευτα γνωστικά έντονη», λέει.
Ερευνητές μελέτησαν επίσης τις έννοιες του «άγχους χαλάρωσης» και της «ευαισθησίας στη χαλάρωση», που σχετίζονται με την ενόχληση, την πλήξη ή την ανησυχία που νιώθουν ορισμένοι άνθρωποι όταν επιβραδύνουν. Για κάποιους, «Υπάρχει αυτή η άποψη ότι, “Πρέπει να είμαι πάντα απασχολημένος κάνοντας κάτι”, λέει ο ερευνητής. «Συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν είναι εντάξει να διαβάζουν απλώς ένα καλό βιβλίο ή να παρακολουθούν ένα καλό πρόγραμμα στην τηλεόραση».
«Έχουμε υποβληθεί σε πλύση εγκεφάλου για γενιές για να πιστεύουμε ότι η παραγωγικότητα είναι ηθικά ανώτερη από την ανάπαυση – επομένως δεν είναι περίεργο που η χαλάρωση μερικές φορές αισθάνεται άβολα ή ακόμα και λάθος», λέει ο Headlee. Η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι, σε διάφορους βαθμούς, παρακινούνται από αυτό που πιστεύουν ότι «πρέπει» να κάνουν. Μερικοί μπορεί να αισθάνονται ένοχοι όταν παρεκκλίνουν από αυτό.
Η Rebecca Schaumberg, επίκουρη καθηγήτρια στο Wharton School του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, μελέτησε τη θετική πλευρά της ενοχής που σχετίζεται με την εργασία , διαπιστώνοντας ότι οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στις ενοχές τείνουν να είναι πιο παραγωγικοί και αξιόπιστοι εργαζόμενοι. Αλλά τα τελευταία χρόνια, λέει, έχει έρθει να αμφισβητήσει εάν η ενοχή είναι καλή για τους ανθρώπους ή μόνο για τους οργανισμούς που τους απασχολούν. «Η ενοχή μπορεί να είναι καλή στον εργασιακό χώρο, αλλά δεν σημαίνει πάντα ότι είναι καλή για το άτομο που τη νιώθει», λέει, ειδικά αν τους εμποδίζει να αφιερώσουν χρόνο για να απομακρυνθούν και να αποσυμπιεστούν.
Η αλήθεια είναι ότι η ξεκούραση και η χαλάρωση είναι ζωτικής σημασίας για την ευεξία. Το χρόνιο στρες επηρεάζει αρνητικά σχεδόν κάθε πτυχή της ψυχικής και σωματικής υγείας, συμβάλλοντας ακόμη και σε υψηλότερους κινδύνους για χρόνιες ασθένειες και πρόωρο θάνατο . Εν τω μεταξύ, η ξεκούραση μπορεί να ενισχύσει την υγεία, την ποιότητα ζωής και τη μακροζωία σας. Το να γίνεσαι καλύτερος στην ανάπαυση και στη χαλάρωση, λοιπόν, δεν είναι επιπόλαιο. Θα μπορούσε πραγματικά να είναι σωτήριο.
Για να διατηρήσετε τον ελεύθερο χρόνο σας ελεύθερο, οι ειδικοί συνιστούν να σημειώσετε τις ώρες εργασίας σας και να τις τοποθετήσετε κάπου ώστε να είναι ορατές ως υπενθύμιση στον εαυτό σας. Όπως ένα κατάστημα δεν θα άνοιγε ξανά για έναν πελάτη που έφτασε μετά το κλείσιμο, δεν πρέπει να κάνετε εξαιρέσεις στις ώρες σας όταν λαμβάνετε ένα email αργά το βράδυ.
Για επιπλέον ενίσχυση, εξετάστε το ενδεχόμενο να προσθέσετε μια παράγραφο σχετικά με τις ώρες εργασίας σας στην υπογραφή του email σας ή να ενημερώσετε τους φίλους και την οικογένειά σας σχετικά με τα όρια που έχετε θέσει.
