«Ήθελε να δώσει ζωή με τη δωρεά οργάνων. Ήταν επιθυμία της». Αυτό αποκάλυψε η μητέρα της 21χρονης Έμμας που έχασε τη ζωή της στη Θεσσαλονίκη μετά το τροχαίο που σόκαρε το πανελλήνιο.
Όμως η Έμμα δεν ήταν η μόνη που με τον θάνατό της έδωσε ζωή σε συνανθρώπους της.
Τον Ιούλιο του 2008 ο νεαρός Αυστραλός Ντουζόν Ζαμίτ ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου στη Μύκονο. Η δωρεά οργάνων από την οικογένειά του είχε συγκλονίσει. Με την απόφαση της δωρεάς είχε αποκτήσει και πάλι ζωή, μεταξύ άλλων, ο Έλληνας ομογενής Κώστας Γρίμπιλας, ο οποίος βρισκόταν με καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου τον μήνα εκείνο στο Ωνάσειο. Ένα χρόνο αργότερα, το Ωνάσειο ανακοίνωνε ότι είχε επιτευχθεί κάτι πολύ σημαντικό μέσα από τον θάνατο του 21χρονου και την απόφαση των γονιών του : η ευαισθητοποίηση των Ελλήνων στη δωρεά οργάνων. Αυτό αποτυπώθηκε με τον τριπλασιασμό των μεταμοσχεύσεων καρδιάς/ πνεύμονα στο Ωνάσειο το 2008 – από 6 μεταμοσχεύσεις τον χρόνο, είχαν πραγματοποιηθεί 19 μεταμοσχεύσεις, αναφέρει το protothema.gr.
Τα βήματα που έχουν γίνει για τη δωρεά οργάνων
Έκτοτε έχει διανυθεί μεγάλη διαδρομή από τους επιστήμονες, τους φορείς και τους πολίτες, στο εγχώριο πεδίο της δωρεάς οργάνων και των μεταμοσχεύσεων. Καταρτίστηκε το Εθνικό Σχέδιο Μεταμοσχεύσεων από τον καθηγητή της Πολιτικής της Υγείας στο LSE, κ. Ηλία Μόσιαλο και τον καθηγητή Χειρουργικής Μεταμοσχεύσεων στο Imperial College του Λονδίνου, κ. Βασίλειο Παπαλόη, το οποίο αναμένεται να λάβει και νομοθετική μορφή σύντομα. Κτίζεται Εθνικό Μεταμοσχευτικό Κέντρο στο Ωνάσσειο.
Παράλληλα, ο ΕΟΜ έχει τοποθετήσει συντονιστές σε πέντε νοσοκομεία για να συμβάλλουν μέσα στις ΜΕΘ στην αναγνώριση πιθανού δότη και την προσέγγιση των συγγενών του. Υλοποιούνται σημαντικές δράσεις ενημέρωσης στα σχολεία – Οργανούληδες- όπως και διαδικτυακά σεμινάρια – Organmeetings- σε φορείς και εταιρίες για την προώθηση της δωρεάς οργάνων.
Η περίπτωση της Έμμας
Ο θάνατος της νεαρής Έμμας εξαιτίας τροχαίου από ασυνείδητο οδηγό και στη συνέχεια η μεγαλειώδης απόφαση των γονιών της να δωρίσουν τα όργανά της, παρέπεμψε στις φορτισμένες ημέρες του Ιουλίου του 2008. Και αποτέλεσε μία κορύφωση στην συνήθως οριζόντια γραμμή που αποτυπώνει τον ρυθμό νέων δωρητών οργάνων στη χώρα μας. Το ίδιο είχε συμβεί με την απώλεια του 20χρονου Ντουζόν Ζαμίτ.
Το νήμα της ζωής της μόλις 21 ετών Έμμας κόπηκε βίαια και άδικα στην άσφαλτο, αλλά οι γονείς της αποφάσισαν να προσφέρουν ευκαιρία για ζωή σε τουλάχιστον επτά συνανθρώπους τους. «Ήθελε να δώσει ζωή. Ήταν επιθυμία της», ανέφερε η μητέρα της 21χρονης φοιτήτριας, προχωρώντας στη δωρεά οργάνων.
1.000 νέοι δωρητές σε λίγα μόλις 24ωρα
Όσα βίωνε εκείνες τις δραματικές ημέρες η οικογένεια Καρυωτάκη καθώς βρισκόταν σε εξέλιξη η σχετική διαδικασία, άγγιξαν τους πολίτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι το διάστημα από 23 έως 26 Νοεμβρίου καταγράφηκε αυξημένη κινητικότητα στην ιστοσελίδα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) με τους πολίτες να αναζητούν πληροφορίες για το θέμα της δωρεάς οργάνων και των μεταμοσχεύσεων. Αποτυπώθηκε, μάλιστα, έμπρακτα με σχεδόν 1.000 εγγραφές στο Εθνικό Μητρώο Δωρεάς Οργάνων και Ιστών του Οργανισμού.
Με δεδομένο ότι οι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο από το 2018 μέχρι και τον θάνατο της Έμμας ήταν περίπου 16.000, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι σημειώθηκε μια σημαντική αύξηση στον αριθμό των εγγεγραμμένων περίπου 6%, μέσα σε λίγες ημέρες. Οι ειδικοί του ΕΟΜ εκτιμούν ότι θα αποτυπωθεί και στα στοιχεία για τις δωρεές μέσα στο επόμενο εξάμηνο.
Δωρεά οργάνων: Η διαδικασία
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Δωρητών, μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ, στα γραφεία του Οργανισμού καθώς και στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών της χώρας. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για εγγραφή στο Μητρώο Αρνητών, όπου κατά πληροφορίες είναι εγγεγραμμένοι περίπου 100 άνθρωποι. Είναι σημαντικό, όπως υπογραμμίζεται από τον ΕΟΜ, οι εγγεγραμμένοι πριν από το 2018 να αιτηθούν εκ νέου την εγγραφή τους στο Μητρώο (γίνεται μέσω του taxisnet) και να λάβουν την κάρτα δωρητή βάσει της νέας διαδικασίας.
Σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι εγγεγραμμένος ούτε στο Μητρώο Δωρητών ούτε στο Μητρώο Αρνητών, τότε την απόφαση για τη δωρεά οργάνων την λαμβάνει η οικογένειά του.
«Ο θάνατος της Έμμας ήταν ένα γεγονός που ευαισθητοποίησε τους πολίτες, έγινε το έναυσμα να αναζητήσουν πληροφόρηση για τη δωρεά οργάνων ή και να αποφασίσουν να γίνουν οι ίδιοι δωρητές στο Εθνικό Μητρώο. Πολύ σημαντικό όμως είναι να μπει το θέμα αυτό στο τραπέζι της συζήτησης μέσα σε κάθε οικογένεια. Ο θάνατος είναι μέσα στη ζωή, και τα μέλη μιας οικογένειας καλό είναι να συζητούν και να μοιράζονται τη σχετική επιθυμία τους, αν θέλουν να δωρηθούν ή όχι τα όργανά τους. Είναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει σε ήρεμη κατάσταση και όχι τη δύσκολη στιγμή της απώλειας. Όλοι θέλουμε να υλοποιήσουμε τις επιθυμίες που είχαν εκφράσει εν ζωή οι αγαπημένοι μας» λέει η προϊσταμένη Τμήματος Συντονισμού Μεταμοσχεύσεων του ΕΟΜ, κυρία Γιούλη Μενουδάκου.
Πώς η Έμμα πήρε την απόφαση να δωρίσει τα όργανά της
Την επιθυμία της δωρεάς την είχε διατυπώσει και η 21χρονη Έμμα στην οικογένειά της, η οποία φρόντισε γι αυτό. Μάλιστα, αφορμή για την απόφαση της ήταν η ανάρτηση μιας άλλης νέας γυναίκας με σοβαρή ασθένεια. Είχε γράψει πως έλαβε μόσχευμα και έκανε «επανεκίνηση» στη ζωή. Πρόκειται για την κυρία Αναστασία Τασούλα, ασθενή με κυστική ίνωση στην Ελλάδα, η οποία υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση πνευμόνων τον περασμένο Ιούλιο.
Η ανάρτησή της τον περασμένο Σεπτέμβριο για όσα βίωσε και για όσα ήταν ευγνώμων, οδήγησε την Έμμα στο να ανακοινώσει τη δική της απόφαση. Όπως έγραψε πρόσφατα στο Facebook η κυρία Τασούλα, έλαβε ένα μήνυμα που έγραφε: «Να ξέρεις, η Έμμα δήλωσε ότι θέλει να δοθούν τα όργανα της σε περίπτωση θανάτου επειδή είχε δει το post σου. Σε ανύποπτο χρόνο, που τελικά είχε πολύ νόημα».
Το post εκείνο ήταν που «σήκωσε» το κύμα των νέων δωρητών στο Εθνικό Μητρώο του ΕΟΜ από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ένα κύμα που κορυφώθηκε με τον πιο τραγικό τρόπο, σχεδόν τρεις μήνες αργότερα με τον θάνατο της Έμμας.
