Ο γέροντας Επιφάνιος ο Μυλοποταμινός ήταν ο Έλληνας μοναχός που έφερε πρώτος στον κόσμο την Αγιορείτικη κουζίνα.
Ο συγγραφέας του βιβλίου «Η κουζίνα του Αγίου Όρους» έκανε τη μοναστηριακή μαγειρική, βασισμένη κυρίως σε ψάρια και όσπρια, σημαντική προσθήκη στην υγιεινή μεσογειακή διατροφή και πολύ δημοφιλή από μόνη της.
Το βιβλίο, που περιέχει 126 συνταγές που ετοίμασαν Αγιορείτες μοναχοί, έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά, Ισπανικά, Γερμανικά, Ρωσικά, Ρουμανικά και Βουλγαρικά.
Ο Επιφάνιος, εξαιρετικός μάγειρας από κάθε άποψη ακόμη και έξω από τα τείχη του μοναστηριού, είχε ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη, φέρνοντας τις ιδέες, την τεχνογνωσία και τις συνταγές του στη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και όχι μόνο και κέρδισε διεθνή διάκριση.
Έφυγε από την ζωή ο Γέροντας Επιφανιος ο αρχιμάγειρας του Αγίου Ορους, σε ηλικία 64 ετών ύστερα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο…. Αναπαύσου εν ειρήνη!! pic.twitter.com/ejQqguFwZ6
— legend (@legend_74_) December 11, 2020
Γνωστοί σεφ τον έχουν καλέσει στις κουζίνες τους για να τους μάθει μαγειρικές τεχνικές και υλικά.
Ο αγιορείτης μοναχός ήταν επίσης επιδέξιος οινοποιός, παράγοντας εκλεκτά κρασιά από τον αμπελώνα του στον Μυλοπόταμο, μετόχι της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας.
Τα κρασιά του που έχουν κερδίσει και διεθνή βραβεία, έχουν εξαχθεί σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Ο Επιφάνιος παρήγαγε και το δικό του ελαιόλαδο.
Γιος οινοποιού, ο πολυμαθής μοναχός γεννήθηκε στη Νικήσιανη, στην Καβάλα το 1956. Ο πατέρας του είχε μεγάλο αμπελώνα σε μια περιοχή που φημίζεται για την οινοπαραγωγή του από τα αρχαία χρόνια.
Ο μοναχός Επιφάνιος και η Αγιορείτικη κουζίνα
Εφόσον δεν επιτρέπεται στους Έλληνες Ορθόδοξους μοναχούς στο Άγιο Όρος το κρέας, τρέφονται κυρίως με όσπρια και λαχανικά, ενώ μπορούν να καταναλώνουν ψάρι στις ορθόδοξες γιορτές.
Ωστόσο, όπως είχε εξηγήσει ο Επιφάνιος σε συνεντεύξεις του, οι περιορισμοί της νηστείας τον μετατρέψουν σε έναν πολύ πιο εφευρετικό σεφ. Ίσως το πιο δύσκολο από όλα, ωστόσο, είναι ότι για περίπου 200 ημέρες το χρόνο, οι Ορθόδοξοι δεν επιτρέπεται καν να καταναλώνουν ελαιόλαδο. Ως εκ τούτου, οι μοναχοί εναλλάσσονται συνεχώς μεταξύ νηστίσιμων και μη.
Δεδομένου ότι όλα τα μοναστήρια καλλιεργούν τα δικά τους βιολογικά λαχανικά, βότανα και φρούτα, τα βασικά συστατικά είναι της υψηλότερης ποιότητας. Επιπλέον, ο Επιφάνιος χρησιμοποιούσε επίσης μάραθο, μαϊντανό, μέντα, κόκκινη πιπεριά, κανέλα, μπαχάρι και κύμινο στις περισσότερες από τις συνταγές του για πρόσθετη γεύση.
Ενώ τα ψάρια προορίζονται για το Πάσχα και άλλες χριστιανικές γιορτές, ως επί το πλείστον, οι μοναχοί επιβιώνουν με λαχανικά, ζυμαρικά, φρούτα, δημητριακά και άλλα είδη θαλασσινών, όπως το χταπόδι. Για άλλη μια φορά, οι περιορισμοί στα θαλασσινά συχνά πυροδοτούν τη δημιουργία πρωτότυπων συνταγών.
Ένα άλλο μυστικό της αγιορείτικης κουζίνας είναι το αργό μαγείρεμα σε πέτρινους φούρνους με ξύλα ή ακόμα και το μαγείρεμα απευθείας πάνω σε τζάκι.
Σύμφωνα με τον Επιφάνιο, το καλό φαγητό θέλει χρόνο για να ετοιμαστεί.
Τα οφέλη της μοναστηριακής μαγειρικής είναι ανεκτίμητα. Η εναλλαγή μεταξύ νηστίσιμων και μη τροφών, επιτρέπει σε ολόκληρο το σώμα να ξεκουραστεί και να απορροφήσει όλα τα θρεπτικά συστατικά.
Οι καρκίνοι του εντέρου ή του στομάχου είναι πολύ σπάνιοι μεταξύ των μοναχών, ενώ οι καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά είναι ακόμη πιο σπάνια.
