Μετά από μια μεγάλης διάρκειας απουσίας από τον πολιτισμό, αφού όλα τα πολιτιστικά μέσα ήταν σε αγρανάπαυση, επιστρέφει το Αρχαίο Θέατρο! Ο Γιώργος Νανούρης επιχειρεί την πρώτη του σκηνοθεσία στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου με την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Ευριπίδη λαμβάνοντας το «Επιδαύριο βάπτισμά του».
Η «Ιφιγένεια η εν Ταύροις» του Ευριπίδη διδάχθηκε πιθανότατα, μεταξύ 414-412 π.Χ. (δεν είναι επιβεβαιωμένη η χρονολογία). Ο ταλαντούχος Γιώργος Νανούρης επέλεξε αυτό το αριστουργηματικό έργο επαναφέροντας το αρχαίο θέατρο στην θεατρική μας ζωή.
Όπως ο ίδιος δηλώνει :
«Η Ιφιγένεια, προκειμένου να δραπετεύσει από τη βάρβαρη Χώρα των Ταύρων, σκαρφίζεται ένα τέχνασμα: διαδίδει ότι υπάρχει ένα μίασμα στη χώρα και ο μόνος τρόπος για να σωθούν οι άνθρωποι από αυτό είναι να μείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους. Στο σήμερα, για πρώτη φορά ύστερα από πολύ καιρό, επιτρέπεται, επιτέλους, να βγούμε από τα σπίτια μας και να συναντηθούμε – εμείς στη σκηνή και εσείς στις κερκίδες».
View this post on Instagram
Αυτή την αριστοτεχνικά δομημένη τραγωδία, που μιλά για τον νόστο και εξυμνεί τον απλό άνθρωπο τόνισε θεατρικά ο Γιώργος Νανούρης.
Το έργο είναι προγενέστερο της «Ιφιγένειας η εν Αυλίδι» που παίχτηκε μετά τον θάνατο του Ευριπίδη, παρόλο που προηγείται σαν μύθος.
Η «Ιφιγένεια η εν Ταύροις» είναι ένα από τα πιο τεχνικά έργα του Ευριπίδη με πάρα πολλές πληροφορίες για όλες τις δυστυχίες της γενιάς των Ατρειδών, ενώ έχει χαρακτηριστεί από τους μελετητές μελόδραμα, τραγι-κωμωδία ακόμα και θρίλερ με αστυνομική πλοκή. Σκέψεις που με την πρώτη κιόλας ανάγνωση διαφαίνονται. Βέβαια από το έργο απουσιάζει η τραγική κορύφωση, δεδομένου πως δεν υπάρχει κάποιος ήρωας που να φτάνει σε ακραία τραγική στιγμή.
Γενικότερα στα έργα Ευριπίδη, συναντάται στα χορικά, τα οποία σε αντίθεση με αυτά του Αισχύλου και του Σοφοκλή, δεν συνάδουν με την εξέλιξη του έργου αλλά εμπνέονται γενικότερα από τους ήρωες και βρίθουν λυρισμού.
View this post on Instagram
Μέσα από τη φιλοσοφική σκέψη του πιο βαθυστόχαστου τραγικού ποιητή, όπως είναι ο Ευριπίδης, παρατηρείται ότι ο διώκτης του ανθρώπου δεν είναι κάποια θεϊκή δύναμη αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος, αυτό τον αναγάγει στον πρώτο μεγάλο αιρετικό. Να σημειωθεί ότι ο Ευριπίδης είχε έντονες Θεολογικές ανησυχίες προσπαθούσε να βρει την ουσία του θεού και αυτό φαίνεται και μέσα από τα έργα του.
Γεγονός που στο συγκεκριμένο έργο βλέπουμε μέσα από την κριτική στάση του ποιητή που έντεχνα περνά τις ιδέες του μέσα από τα λόγια τις Ιφιγένειας. Ο Ευριπίδης δεν μπορεί να δεχθεί τις ανθρωποθυσίες ως απαίτηση της Θεάς και γι’ αυτό απομακρύνει την ιστορία από την Ελλάδα και την μεταφέρει σε μια βάρβαρη χώρα.
View this post on Instagram
Υπόθεση
Από τους πιο τραγικούς κύκλους της αρχαιότητας είναι αυτός της οικογένειας των Ατρειδών, με την Ιφιγένεια να κρατά τα ηνία της ιστορίας, και το μύθο της να βρίσκει δύο φορές δραματική υπόσταση. Η «Ιφιγένεια η εν Ταύροις» τη βρίσκει στην Ταυρίδα, όπου έχει καταφύγει χάρη σε ένα σύννεφο, σταλμένο από τη θεά Άρτεμη, μετά την προσπάθεια του πατέρα της Αγαμέμνονα να τη θυσιάσει, ακολουθώντας τις εντολές του μάντη Κάλχα, προκειμένου να φυσήξει ούριος άνεμος και να αποπλεύσει ο στόλος των Αχαιών από την Αυλίδα για την Τροία.
Εκεί, στη μακρινή Ταυρίδα (τη σημερινή χερσόνησο της Κριμαίας), η Ιφιγένεια ως ιέρεια της Αρτέμιδας είχε το καθήκον να εξαγνίζει όσους ξένους έφταναν στις ακτές και θανατώνονταν ως θυσία στη θεά. Όταν ένα βράδυ, ανάμεσα στους αιχμαλώτους, βρίσκει τον αδελφό της Ορέστη, τον σώζει από βέβαιο θάνατο, δραπετεύοντας και η ίδια μαζί του. Η συνάντηση των δύο χαμένων αδελφών, σε συνδυασμό τη δυναμική έκφραση συναισθημάτων αποτελούν το κομβικό σημείο της υπόθεσης.
View this post on Instagram
Μετά λοιπόν από μια μεγάλη θεατρική αφωνία που όλοι μας βιώσαμε ο σκηνοθέτης Γιώργος Νανούρης πήρε το ρίσκο και τα κατάφερε κάνοντας το ντεμπούτο του στο αργολικό θέατρο.
Πρόκειται για ένα ανέβασμα που απέφυγε τους νεοτερισμούς και ακολούθησε τον δρόμο της λιτότητας. Ο ίδιος την αντιμετώπισε με σεβασμό και ταπεινότητα, διαμορφώνοντας μια υποβλητική, σχεδόν εκκλησιαστική ατμόσφαιρα, αποφεύγοντας υπερβολές και σκηνοθετικούς κομπασμούς.
Μεγάλη βοήθεια σε αυτό συντέλεσε η μετάφραση του Γιώργου Ιωάννου, που με τόση δεξιοτεχνία αποδίδει το λυρισμό του Ευριπίδη. Το έργο του Ευριπίδη το προσέγγισε με σεβασμό, εστιαζόμενος στα έξι αριστοτελικά στοιχεία της τραγωδίας (μύθος, ήθος, διάνοια, λέξις, μέλος και όψις).
Έχοντας στο πλευρό του τρεις λαμπερούς καλλιτέχνες:
- τη Λένα Παπαληγούρα (Ιφιγένεια),
- το Μιχάλης Σαράντης (Ορέστης)
- και τη Χάρις Αλεξίου (Αθηνά), παρουσίασε μια μεγάλη η θεατρική δημιουργία.
View this post on Instagram
Σε σημαντικούς ρόλους, επέλεξε ακόμα δύο άξιους ηθοποιούς με τους οποίους έχει συνεργαστεί λιγότερο στο παρελθόν:
- τον έμπειρο στην τραγωδία Νίκο Ψαρρά (Θόας) και
- τον ταλαντούχο Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη (Αγγελιαφόρος).
Για πρώτη φορά συνεργάζεται με:
- τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο (Πυλάδης),
- την Κίττυ Παϊταζόγλου (Κορυφαία Χορού)
- και έξι πρωτοεμφανιζόμενα κορίτσια:
- τις Νικόλ Κουνενιδάκη,
- Μαρία Κωνσταντά,
- Άννα Κωνσταντίνου,
- Δανάη Πολίτη,
- Βιβή Συκιώτη και
- Αρετή Τίλη,
που μας μάγεψαν με το a capella τραγούδι τους.
Κινητήριος δύναμη της παράστασης, η υποβλητική μουσική του Άγγελου Τριανταφύλλου, με την οποία ο χαρισματικός συνθέτης και ηθοποιός θέλησε να παραπέμψει σε μια ιεροτελεστία. Τα ζεστά φώτα του Αλέκου Γιάνναρου ήταν εναρμονισμένα στο πλαίσιο της μυσταγωγικής ατμόσφαιρας.
View this post on Instagram
Την πρώτη του σκηνοθεσία στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, παρουσίασε ο Γιώργος Νανούρης σε τρεις παραστάσεις με κατάμεστο θέατρο, με την παράσταση «Ιφιγένεια η εν Ταύροις»του Ευριπίδη, σε μετάφραση Γιώργου Ιωάννου.
Μετά τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε η παράσταση στην Επίδαυρο, με 14.500 θεατές σε 3 ημέρες, θα ταξιδέψει σε ανοιχτά θέατρα της χώρας, ξεκινώντας από την Αθήνα, τον Ιούλιο:
- Δευτέρα 12 Ιουλίου Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη – Βύρωνας, Αττική
- Τετάρτη 14 Ιουλίου Θέατρο Πέτρας – Πετρούπολη, Αττική
- Πέμπτη 15 Ιουλίου Βεάκειο Θέατρο – Πειραιάς, Αττική
- Σάββατο 17 και Κυριακή 18 Ιουλίου Παπάγου
Τελικά είναι τραγωδία η «Ιφιγένεια, η εν Ταύροις»; Είναι τραγικωμωδία; Είναι και τα δύο μαζί ή τίποτα από τα δύο; Η απάντηση βρίσκεται στην παράσταση!
Καλή θέαση!
Νικολέτα Γατζούδη
Ειδκή Παιδαγωγός-Θεατρολόγος-Δημοσιογράφος
MSc, Med
instagram: @gatzoudinikoleta
