Σήμερα, 2 Απριλίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού.
Ο αυτισμός είναι μία διαταραχή, η οποία υπάρχει στο άτομο από την στιγμή που γεννιέται και μέχρι στιγμή δεν υπάρχει κάποιος αποδεκτός τρόπος θεραπείας. Ωστόσο, αναλόγως με την κλινική εικόνα και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, σχεδιάζεται ένα πλάνο παρεμβάσεων, το οποίο διαρκεί εφ’ όρου ζωής.
Οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού είναι ομαδικές αναπτυξιακές διαταραχές με χρόνια συμπτώματα που εμφανίζονται στην παιδική ηλικία.
Ο αυτισμός επηρεάζει τη συμπεριφορά, την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με άλλους, οδηγώντας μερικές φορές σε κοινωνική απόρριψη. Υπάρχουν πολλές ενώσεις που καταπολεμούν αυτή την απόρριψη με εκστρατείες ευαισθητοποίησης, συχνά υποστηριζόμενες από βιβλία και ταινίες για τον αυτισμό.
Γενικά, ο αυτισμός δεν έχει καμία θεραπεία, αλλά υπάρχουν πολλοί τρόποι μεγιστοποίησης των δυνατοτήτων ενός ατόμου με αυτισμό. Και όσο πιο νωρίς αρχίζουν, τόσο πιο εύκολο θα είναι να μάθουν νέα μοτίβα. Οι θεραπείες συμπεριφοράς είναι η πιο κοινή θεραπεία, αλλά μερικές φορές χορηγείται φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού
Ορισμένα φάρμακα αναστέλλουν επιλεκτικά την επαναπρόσληψη σεροτονίνης και αντιμετωπίζουν το άγχος, την κατάθλιψη και την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Ο αυτισμός δημιουργεί κοινωνικό αποκλεισμό και επηρεάζει και την οικογένεια. Οι καθημερινές ενασχολήσεις όπως τα ψώνια ή η βόλτα μπορούν να γίνουν πραγματικά δυσάρεστες όταν οι άνθρωποι κρίνουν. Η άγνοια είναι αυτή που συνήθως δημιουργεί τέτοιες συμπεριφορές, αλλά και η έλλειψη ευαισθησίας.
Γι’ αυτό οι ταινίες αλλά και κάποια θεατρικά έργα για τον αυτισμό μπορούν να είναι τόσο χρήσιμες. Η ταινία έχει την ικανότητα να προσελκύει το κοινό, να το κάνει να αισθανθεί και το βοηθά να κατανοήσει άλλους ανθρώπους.
Σας παρουσιάζουμε κάποιες από τις καλύτερες ταινίες και θεατρικά για τον αυτισμό:
Autism In Love Δραματική ταινία/Ντοκιμαντέρ 2015 :
Η ταινία ακολουθεί τέσσερις ενήλικες με αυτισμό, εστιάζοντας στην αγάπη και τις σχέσεις των ενηλίκων, και για δύο από αυτούς, τις σχέσεις τους με τους γονείς τους. Ο Dave και η Lindsey, οι οποίοι και οι δύο έχουν αυτισμό, έχουν σχέση για οκτώ χρόνια. Στο τέλος της ταινίας, αποφασίζουν να παντρευτούν. Ο Lenny είναι ένας νεαρός ενήλικας που ζει με την ανύπαντρη μητέρα του. Ο Stephen έχει παντρευτεί εδώ και 20 χρόνια. Η ταινία δείχνει τους αγώνες του με την θανατηφόρα ασθένεια της συζύγου του.
The Story Of Luke Δράμα/Κωμωδία 2012:
Αφού η γιαγιά και η γυναίκα που τον φρόντιζε πεθάνουν, ο Λουκάς, ένας 25χρονος με αυτισμό, πρέπει να μάθει πώς να περιηγεί σε έναν άγνωστο κόσμο μόνος του. Με αποφασιστικότητα, ο Λουκάς θέλει να βρει δουλειά και να ερωτευτεί.
Εξαιρετικά δυνατά και απίστευτα κοντά (Extremely Loud and Incredibly Close):
Δραματική ταινία/Ταινία μυστηρίου 2011: Αυτό το δράμα επικεντρώνεται στον Oskar Schnell, ένα εννιάχρονο αγόρι με αυτισμό. Έχει πολύ στενή σχέση με τον πατέρα του, ο οποίος τον ενθαρρύνει πάντα να αλληλεπιδρά με άλλους. Μαζί παίζουν παιχνίδια και διεξάγουν έρευνες, προσπαθώντας να μάθει ο Oskar ορισμένες δεξιότητες.
Δυστυχώς, ο πατέρας πεθαίνει στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, αφήνοντας τον Oskar στη φροντίδα της καταθλιπτικής μητέρας του. Ένα χρόνο αργότερα, βρίσκει ένα κρυφό κλειδί στα πράγματα του πατέρα του. Αυτή η ανακάλυψη, μαζί με άλλες ενδείξεις, θα τον οδηγήσει στη Νέα Υόρκη για να βρει το πρόσωπο που ξέρει για το κλειδί. Κατά μήκος του δρόμου, συναντά ανθρώπους που τον βοηθούν να ξεπεράσει εμπόδια, όπως να πάρει μετρό και να περάσει μια γέφυρα.
Fly Away Δραματική ταινία 2011:
Το Fly Away μιλά για μια γυναίκα που ονομάζεται Jeanne και τη σχέση της με την κόρη της, Mandy, ενός έφηβου που ο αυτισμός είναι στη ζωή της. Καθώς η Mandy μεγαλώνει και οι ανάγκες του αλλάζουν, η Jeanne προσπαθεί να συμβιβάσει τους στόχους της με την κόρη της και με αυτό που είναι πραγματικά καλύτερο για την ανάπτυξή της.
Το όνομά μου είναι Καν (My Name is Khan) Δραματική ταινία/Μπόλιγουντ 2010:
Ο Rizvan Khan είναι ένα παιδί από την Ινδία με σύνδρομο Άσπεργκερ. Έχει πολλά προβλήματα σχετικά με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του, αλλά έχει ένα εξαιρετικό ταλέντο για μηχανικούς. Αυτό το δώρο τον βοηθά να σηκώσει την οικογένειά του από τη φτώχεια.
Όταν ο πατέρας του πεθαίνει, μετακομίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες για να ζήσει με τον αδελφό του. Ένας καθηγητής ψυχολογίας εκεί τον βοηθά να ξεπεράσει τα πολλά εμπόδια στη ζωή του. Όχι μόνο απορρίπτετε λόγω του Asperger του, αλλά και λόγω της θρησκείας του, είναι μουσουλμάνος.
Mozart and the Whale Δραματική κωμωδία/Δράμα 2005:
Αυτή η ταινία αφορά το σύνδρομο Άσπεργκερ, μια παραλλαγή του αυτισμού. Ο πρωταγωνιστής είναι ο Donald. Για υποστήριξη, ο Donald αποφασίζει να δημιουργήσει μια ομάδα ανθρώπων που έχουν την ίδια κατάσταση. Δεν χρειάζεται πολύς χρόνος για να συναντήσει την Isabelle, την οποία ερωτεύεται τρελά.
Ξεκινάει μια σχέση, αν και δεν είναι όλα ομαλά. Η ιστορία του Donald βασίζεται επίσης σε πραγματικά γεγονότα και είναι αρκετά ενδιαφέρουσα. Ο Jerry, ο πρωταγωνιστής της πραγματικής ζωής, ανακάλυψε ότι είχε τον Asperger, αφού είδε την ταινία Rain Man.
Μόλλυ (Molly) Δραματική κωμωδία/Δράμα 1999:
Ασχολείται με τη ζωή της Μόλλυ, μιας γυναίκας με αυτισμό υπό την κηδεμονία του νευρικού αδελφού της. Οι γιατροί τον πληροφορούν ότι μια πειραματική πράξη με υγιή εγκεφαλικά κύτταρα θα μπορούσε να θεραπεύσει τη Μόλλυ, αλλά σε μια υψηλή τιμή.
Δίνει τη συγκατάθεσή του και η θεραπεία της Μόλλυ αποδεικνύεται επιτυχής. Εκείνος τότε αρχίζει να την πηγαίνει σε κοινωνικές εκδηλώσεις όπως το θέατρο, τα παιχνίδια του μπέιζμπολ, κλπ. Εκείνη ξεκινά μια σχέση με έναν άλλο πρώην αυτιστικό. Ωστόσο, ο αυτισμός της εμφανίζεται μετά από μερικούς μήνες, όταν ο εγκέφαλος της Μόλλυ αρχίζει να απορρίπτει τα νέα μεταμοσχευμένα κύτταρα.
Ο Άνθρωπος της Βροχής (Rain Man) Δραματική ταινία/Μελόδραμα 1988:
Ο αυτισμός σε μία από τις πιο γνωστές ταινίες, με πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ και τον Ντάστιν Χόφμαν. Πρόκειται την ιστορία του Τσάρλι, ενός νεαρού πωλητή αυτοκινήτων που ανακαλύπτει στην κηδεία του πατέρα του ότι έχει έναν μυστικό μεγαλύτερο αδερφό.
Ο αδελφός, που παίζεται από τον Hoffman, έχει αυτισμό και έχει επίσης ένα μεγάλο μέρος της κληρονομιάς του πατέρα του. Ο Τσάρλι αποφασίζει να τον απαγάγει και να ζητήσει το υπόλοιπο των χρημάτων ως λίτρα, αλλά τελικά το μετανιώνει. Αν και αρχικά ενοχλείται από τη συμπεριφορά του, σταδιακά, μέσα από ένα ζωντανό οδικό ταξίδι, καταλήγει να γνωρίζει και να αγαπά τον αδελφό του.
«Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα» του Σάιμον Στίβενς:
Είναι ένα σύγχρονο αριστουργηματικό θεατρικό έργο, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Μαρκ Χάντον. Στο εκπληκτικής δομής έργο του Σάιμον Στίβενς συνυπάρχουν διαφορετικά θεατρικά ύφη. Σε κάποιες σκηνές υπάρχει η ένταση του ψυχολογικού θεάτρου του Τενεσί Ουίλιαμς.
Παρελθόν και μέλλον συναντιούνται αριστοτεχνικά. Ο Κρίστοφερ έχει σύνδρομο Άσπεργκερ και τον βλέπουμε να αφηγείται την ιστορία του. Το έργο ξεκινά με αυτόν πάνω από έναν σκοτωμένο σκύλο και όλους να τον κατηγορούν για το φόνο.
Εκείνος, λόγω έλλειψης κοινωνικών δεξιοτήτων, δεν μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του και αποφασίζει να λύσει το μυστήριο, για να βρεθεί και να τιμωρηθεί ο δολοφόνος.
Με την ενθάρρυνση της δασκάλας του, θα καταγράψει όλα τα στοιχεία που θα συγκεντρώσει σε ένα βιβλίο.
Το οικογενειακό του περιβάλλον δεν αντιλαμβάνεται ότι το παιδί τους είναι διάνοια στα μαθηματικά και ότι έχει προβλήματα κοινωνικής συμπεριφοράς. Δεν ξέρουν πώς να τον χειριστούν για να τον βοηθήσουν. Κάποια στιγμή η μάνα μετακομίζει και ο πατέρας λέει στον Κρίστοφερ ότι πέθανε. Όταν ο Κρίστοφερ ανακαλύπτει ότι είναι ζωντανή, πάει να τη συναντήσει.
Η διαδρομή του είναι επεισοδιακή και μέσα από αυτήν ενηλικιώνεται. Το θετικό πρόσημο στη ζωή του είναι η δασκάλα του, είναι η μόνη που καταφέρνει να στήσει γέφυρα επικοινωνίας με το παιδί. Ο συγγραφέας παίρνει ανοιχτά θέση στο θέμα του αυτισμού. Προσπαθεί να μας δείξει τον κόσμο των παιδιών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού και πως ο Κρίστοφερ δεν απέχει πολύ από τον «περίεργο» τύπο που είχαμε δίπλα μας στο σχολείο και δεν μπορούσε να κοινωνικοποιηθεί εύκολα.
Αυτές οι ταινίες και τα θεατρικά έργα για τον αυτισμό μπορούν να μας διδάξουν πολλά. Στην πραγματικότητα, σας βοηθούν πολύ αν θέλετε να καταλάβετε τι είναι να έχετε αυτισμό ή να έχετε ένα μέλος της οικογένειας σας με αυτισμό.
Ο εξαναγκασμός, ο πόνος και η εγκατάλειψη είναι επαναλαμβανόμενα θέματα. Ωστόσο, επαναλαμβανόμενα θέματα είναι η ανθεκτικότητα και η αισιοδοξία. Παίρνει και τις δύο πλευρές του νομίσματος για να αντιμετωπίσει μια κατάσταση που μπορεί να μην έχει μια θεραπεία, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Νικολέτα Γατζούδη
Ειδική Παιδαγωγός-Θεατρολόγος-Δημοσιογράφος
MSc, Med
