Τι θα λέγατε όμως αν σας λέγαμε ότι το άγχος, αυτό το τόσο αρνητικό συναίσθημα, μπορεί να έχει και θετικές επιπτώσεις στην υγεία; Δεν μας πιστεύετε; Κι όμως! Όπως ακριβώς μπορεί να μας βλάψει, μπορεί επίσης να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος, στη δημιουργία συνδέσεων στον εγκέφαλό μας, που βελτιώνουν τις πνευματικές επιδόσεις, και στην οικοδόμηση της ανθεκτικότητας που χρειαζόμαστε για να περνάμε μέσα από τις ιδιοτροπίες της ζωής, σημειώνει η βρετανική εφημερίδα The Guardian.
Οι ευεργετικές ιδιότητες του άγχους ήρθαν για πρώτη φορά στο φως μέσα από το έργο ενός Αμερικανού ψυχιάτρου ονόματι Firdaus Dhabhar, ερευνητή τότε στο Πανεπιστήμιο Rockefeller της Νέας Υόρκης, ο οποίος μελετούσε τη σχέση μεταξύ του βραχυπρόθεσμου στρες και του ανοσοποιητικού συστήματος, ως μέρος της αντίδρασης «μάχη ή φυγή».
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, το στρες θεωρούνταν σχεδόν ομόφωνα κακό για μας, αλλά για τον Dhabhar αυτό ήταν παράλογο. Από δαρβινική άποψη, τα ένστικτα επιβίωσης των ζωικών προγόνων μας θα είχαν ακονιστεί μέσα από επανειλημμένες επαφές με τον κίνδυνο.
Το άγχος μας βοηθά να επιβιώσουμε
«Δεν είναι λογικό το άγχος να είναι πάντα μια κακή, επιβλαβής, αρνητική οντότητα», εξηγεί: «Η αντίδραση του στρες ‘πάλεψε ή φύγε’ είναι απαραίτητη για την επιβίωση. Μια γαζέλα χρειάζεται αυτή την αντίδραση για να ξεφύγει από τα σαγόνια και τα νύχια ενός λιονταριού, όπως ακριβώς το λιοντάρι τη χρειάζεται για να πιάσει το γεύμα του. Η μητέρα φύση μάς έδωσε αυτή την αντίδραση, για να μας βοηθήσει να επιβιώσουμε και να ευδοκιμήσουμε, όχι για να μας σκοτώσει».
Τα τελευταία 20 χρόνια, ο Dhabhar και άλλοι έχουν δείξει ότι οι εξάρσεις βραχυπρόθεσμου άγχους μπορούν να μας βοηθήσουν στον σύγχρονο κόσμο.
Για παράδειγμα, η ένταση ενός επερχόμενου αγώνα βοηθά στην προετοιμασία του καρδιαγγειακού και μυοσκελετικού συστήματος των αθλητών για βέλτιστη απόδοση, ενώ έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι ακόμη και το άγχος της ανάγκης να γίνει η δουλειά, παράλληλα με τη φροντίδα των παιδιών, σημαίνει ότι οι γονείς είναι πιθανό να είναι πιο παραγωγικοί εργαζόμενοι στο σπίτι από ό,τι οι εργένηδες!
Το άγχος φέρνει γερά παιδιά
Τόσο το ήπιο έως μέτριο σωματικό όσο και το ψυχικό στρες διεγείρουν την παραγωγή χημικών ουσιών στο αίμα που ονομάζονται ιντερλευκίνες, ενεργοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα και καθιστώντας το πιο ικανό να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις. Το άγχος μπορεί να επηρεάσει ακόμη και την ανάπτυξη των παιδιών πριν γεννηθούν.
Τα μωρά που γεννήθηκαν από μητέρες, που βίωσαν ήπιο καθημερινό στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είχαν πιο προχωρημένες αναπτυξιακές δεξιότητες στην ηλικία των δύο ετών, σε σύγκριση με τα παιδιά των μητέρων που είχαν απολαύσει μια σχετικά χαλαρή, χωρίς άγχος εγκυμοσύνη.
Υπάρχουν επίσης διάφοροι τρόποι για να σκεφτούμε το άγχος. Εκτός από την πίεση και την ένταση που προκαλούν τα γεγονότα της ζωής, οι διάφορες μορφές άσκησης μπορούν να θεωρηθούν ως… άγχος για τους μυς, ενώ οι διάφοροι τύποι γνωστικών προκλήσεων μπορούν να θεωρηθούν ως άγχος για το μυαλό.
Όλα με μέτρο…
Φυσικά, υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ του πολύ λίγου και του υπερβολικού στρες. Η συνεχής χαμηλού βαθμού φλεγμονή που προκύπτει από το χρόνιο στρες έχει συνδεθεί – μεταξύ άλλων – με την παχυσαρκία, τις καρδιακές παθήσεις, τον διαβήτη, την κατάθλιψη, το άσθμα και τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Οι τακτικοί παλμοί ήπιου έως μέτριου στρες θεωρείται ότι είναι ζωτικής σημασίας για να συνεχίσει ο οργανισμός να λειτουργεί υγιώς. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να το αφήσουμε να κυριαρχήσει στη ζωή μας.
