Συνεπιμέλεια: Από τη Θεωρία στην Πράξη

Εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος ψηφίζονται από την Βουλή των Ελλήνων οι νέες διατάξεις του Οικογενειακού Δικαίου που αφορούν στην Συνεπεμέλεια των τέκνων.

Γράφει η Δήμητρα Γκάβαλη – Δικηγόρος

Πριν μιλήσουμε για τη Συνεπιμέλεια, θα πρέπει να εξηγήσουμε τα εξής:
Κατ’ αρχήν, η έννοια της επιμέλειας δεν θα πρέπει να συγχέεται με αυτή της γονικής μέριμνας. Η γονική μέριμνα αποκτάται με την γέννηση του τέκνου, δηλαδή όταν γίνεται κάποιος γονέας.

Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει:

• Την επιμέλεια του παιδιού, όπως ανατροφή, την επίβλεψη, την εκπαίδευση και κάθε άλλη ενέργεια η οποία θα συντελέσει στην καλλιέργεια του ήθους και της κοινωνικής συμπεριφοράς του ανηλίκου.
• Την διοίκηση της περιουσίας του παιδιού.
• Την εκπροσώπηση του παιδιού σε κάθε υπόθεση, δικαιοπραξία ή δίκη. Η γονική μέριμνα επομένως ασκείται σε φυσιολογικές συνθήκες πάντα και από τους δύο γονείς, και υπό αυτή την ιδιότητά τους (γονείς).

Η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου τέκνου, είναι έννοια περιορισμένη σε σχέση με αυτή της γονικής μέριμνας και περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο την καθημερινότητα και τον τόπο διαμονής του παιδιού.

Κατά τη διάρκεια της εγγάμου συμβιώσεως των γονέων, τόσο η γονική μέριμνα όσο και η επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων ασκούνται και από τους δύο γονείς.

Το πρόβλημα γεννάται με την διάσπαση της εγγάμου συμβιώσεως των γονέων, όπου αφενός μεν η γονική μέριμνα συνεχίζει να ασκείται από κοινού – εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων- και αφετέρου δε η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου ανατίθεται – συνήθως με δικαστική απόφαση- σε κάποιον από τους δύο γονείς, ο οποίος φροντίζει και αποφασίζει για την καθημερινότητα του ανηλίκου τέκνου.

Με βάση την αρχή της ίσης μεταχείρισης των γονέων και των φύλων, επιβλήθηκε ο εκσυγχρονισμός των διατάξεων του οικογενειακού δικαίου με γνώμονα πάντα το αληθινό συμφέρον του τέκνου. Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι το αληθινό συμφέρον ενός παιδιού, προκειμένου αυτό να μπορέσει να αναπτυχθεί ομαλά, μέσα σε μια κατάσταση που τις περισσότερες φορές είναι τεταμένη, είναι να περνά ίσο χρόνο και με τους δύο γονείς του, προκειμένου αφενός μεν να δημιουργήσει εικόνες και να έχει εμπειρίες και από τους δύο γονείς και αφετέρου να δημιουργήσει και με τους δύο τον ψυχικό δεσμό γονέα – τέκνου.

Ο ισότιμος καταμερισμός του χρόνου ανάμεσα στους δύο γονείς συντελεί στην διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας του παιδιού, αφού με τον τρόπο αυτό αποκτά τα πρότυπα και των δύο φύλων στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του.

Σήμερα, συνηθίζεται στην πράξη, να αποκόπτεται βιαίως το παιδί από τον ένα από τους δύο γονείς, κυρίως με δικαστική απόφαση, το οποίο αναγκάζεται ουσιαστικά να διαχειριστεί τόσο την διάσπαση της συμβιώσεως των γονέων του, όσο και τον αποχωρισμό του από τον ένα γονέα.

Για τον λόγο αυτό, και με δεδομένο ότι η επιστήμη σήμερα δέχεται ότι το αληθινό συμφέρον του παιδιού είναι να το ανατρέφουν και οι δύο γονείς, ο νομοθέτης «φέρνει στο προσκήνιο» τον θεσμό της Συνεπιμέλειας, που ήδη εφαρμόζεται σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες.

Τι σημαίνει όμως Συνεπιμέλεια στην πράξη;

Με απλά λόγια, Συνεπιμέλεια σημαίνει πως, το παιδί ή τα παιδιά θα ανατρέφονται εξίσου και από τους δύο γονείς, ενώ παράλληλα θα εφαρμόζεται και το μοντέλο της εναλλασσόμενης κατοικίας. Δηλαδή, το παιδί θα μεγαλώνει κατ’ ίσο χρόνο και με τους δύο γονείς και σε καμία περίπτωση, όχι λιγότερο από το 35% του συνολικού χρόνου στον οποίο περιλαμβάνονται και οι διανυκτέρευσες με καθένα από αυτούς.

Ωστόσο, θα μπορεί με κοινή συμφωνία των γονέων ο χρόνος αυτός να καθοριστεί και διαφορετικά, όμως με δικαστική απόφαση κανένας γονέας δεν μπορεί να έχει χρόνο λιγότερο από το 35% του συνολικού χρόνου του παιδιού συμπεριλαμβανομένων των διανυκτερεύσεων. Αυτό βεβαίως διαφοροποιείται στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, κακοποίησης κ.ο.κ.

Πέραν όμως του καθορισμού της κατοικίας του παιδιού, οι γονείς θα πρέπει να συνεργάζονται αρμονικά για όλα τα θέματα της καθημερινότητας τους παιδιού, όπως άλλωστε συνέβαινε κατά την διάρκεια της εγγάμου συμβιώσεως. Ωθεί επομένως με τον τρόπο αυτό ο νομοθέτης, τους γονείς οι οποίοι επέλεξαν να αποκτήσουν τέκνα, να συνεργαστούν ομαλά για την σωστή ψυχοσωματική ανατροφή του παιδιού τους, από κοινού.

Επομένως, με τις νέες διατάξεις του οικογενειακού δικαίου, οι γονείς καλούνται να λειτουργούν κατά την διάρκεια της συνεργασίας τους με τον «γονεϊκό τους ρόλο» και να αφήσουν πίσω τους τον «πρώην συζυγικό τους ρόλο» και όλους βεβαίως τους λόγους που συνέτειναν στην διάσπαση της εγγάμου συμβιώσεως τους.