Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι είναι, σχεδόν, το μοναδικό έθιμο που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά. Μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης μας.
Ο Μάιος είναι ο 5ος μήνας του χρόνου που – στην Ελλάδα, τη Ρώμη και μέχρι το Βυζάντιο- ήταν αφιερωμένος στον ετήσιο εορτασμό της θεάς της γονιμότητας και της γεωργίας, Δήμητρας. Συγκεκριμένα, η κόρη της, Περσεφόνη, που έρχεται από τον Κάτω Κόσμο αυτόν τον μήνα, από τον Άδη-σύζυγό της, ήταν ο λόγος για τη γιορτή των Ανθεστηρίων. Επρόκειτο για μία μεγάλη γιορτή προς τα ιερά. Όπου και είθισται να προσφέρουν άνθη. Και κάπως έτσι ξεκίνησε να φτιάχνεται κάθε χρόνο το μαγιάτικο στεφάνι. Σύμφωνα με τη Λαογραφική έρευνα, το μαγιάτικο στεφάνι φτιάχνεται με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κληματαριάς. Ενναλακτικά φτιάχνεται από σύρμα γύρω από το οποίο στηρίζονται τα λουλούδια.
Το έθιμο σε διάφορα μέρη της Ελλάδας
Στην Αγιάσο της Λέσβου, φτιάχνουν στεφάνια από όλα τα λουλούδια. Βάζουν μέσα “δαιμοναριά”, άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί.
Σε περιοχές της Μικράς Ασίας έβαζαν στο στεφάνι εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία. Καθώς και ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά.
Στη Σέριφο κρεμούν στην πόρτα του σπιτιού τους στεφάνι από λουλούδια που έχουν βάλει όμως και τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο.
Στην Κέρκυρα, οι κάτοικοι περιφέρουν ένα κορμό κυπαρισσιού, σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που έχει γύρω του ένα στεφάνι με χλωρά κλαριά. Αυτό είναι το μαγιόξυλο και με αυτό οι νέοι εργάτες ντυμένοι με κάτασπρα παντελόνια και πουκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο λαιμό βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας το Μάη.
Στα Δωδεκάνησα, μαζεύουν ένα λουλούδι που το λένε “ανοιχτομάτη” και πιστεύουν πως όποιος το έχει είναι πάντα γερός και τυχερός.
Σε κάποια νησιά του Αιγαίου, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή της Πρωτομαγιάς και έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια, που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν). Όταν το έφερναν στο σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό.
