Τρεις ώρες κράτησε το debate των πολιτικών αρχηγών, στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ, ενόψει των εκλογών 2023 στις 21 Μαΐου, με τους Κυρ. Μητσοτάκη, Αλ.Τσίπρα, Ν. Ανδρουλάκη, Δ. Κουτσούμπα, Κ. Βελόπουλο και Γ. Βαρουφάκη να απαντούν σε έξι θεματικές ενότητες.
Κάθε ερώτηση είχε διάρκεια 30 δευτερόλεπτα και η απάντηση 1,5 λεπτό, με follow up ερώτηση 15 δευτερολέπτων και απάντηση 45 δευτερόλεπτα από κάθε πολιτικό αρχηγό.
Οι έξι δημοσιογράφοι απηύθυναν τις ερωτήσεις τους στους έξι πολιτικούς αρχηγούς, πάνω στις θεματικές ενότητες: 1) Οικονομία, Ανάπτυξη, Απασχόληση, 2) Εξωτερική πολιτική και Άμυνα, 3) Κράτος, Θεσμοί, Διαφάνεια, 4) Υγεία, Παιδεία και Κοινωνικό Κράτος, 5) Περιβάλλον και Ενέργεια, 6) Νέα Γενιά.
Τις ερωτήσεις στους πολιτικούς αρχηγούς έκαναν οι παρακάτω δημοσιογράφοι των έξι τηλεοπτικών καναλιών πανελλαδικής εμβέλειας: Μάρα Ζαχαρέα (STAR), Σία Κοσιώνη (ΣΚΑΪ), Γιώργος Παπαδάκης (ΑΝΤ1), Αντώνης Σρόιτερ (ALPHA), Παναγιώτης Στάθης (OPEN) και Ράνια Τζίμα (MEGA).
Debate: Η στρατηγική των πολιτικών αρχηγών
Στα περίπου 180 λεπτά της τηλεμαχίας των πολιτικών αρχηγών, υπήρξαν καθαρές και λιγότερο καθαρές θέσεις, αρκετές μπηχτές και αρκετά ενσταντανέ που trendαραν στα social media. Σε μια αποστειρωμένη διαδικασία, όμως, κανείς δεν έχασε και κανείς δεν κέρδισε με απόλυτο τρόπο, όσο και αν τα κομματικά επιτελεία επιχειρούν από τη μεριά τους μια ανάγνωση «στα μέτρα» του κάθε πολιτικού αρχηγού.
Εκ των πραγμάτων, πάντως, τα περιθώρια για να γίνει κάτι θεαματικό, ήταν άκρως περιορισμένα. Υπό αυτό το πρίσμα κάθε πολιτικός αρχηγός προσάρμοσε τη στρατηγική του, με βάση και τα νούμερα των δημοσκοπήσεων.
Όπως αναφέρει το protothema.gr, o Κυριάκος Μητσοτάκης που διατηρεί σε όλες τις έρευνες ένα ευκρινές προβάδισμα του κ. Τσίπρα επέλεξε μια στρατηγική «ασφάλειας», χωρίς να «τσιμπήσει» στις επιθέσεις που δέχθηκε και με διάθεση να μιλήσει για την επόμενη μέρα και το πρόγραμμα του.
Ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος επιχειρεί να διεμβολίσει τον κ. Μητσοτάκη, βγήκε στην επίθεση από νωρίς και επεχείρησε να «σπάσει» το format, εξαπολύοντας επιθέσεις στον πρωθυπουργό, αλλά και κάνοντας «κόρτε» ειδικά στον Νίκο Ανδρουλάκη.
Όσο για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος δεν είχε εμπειρία τηλεμαχιών και αναπόδραστα ήταν κάπως «μαγκωμένος στην αρχή, επέλεξε μια λογική αμφίπλευρης επίθεσης σε Κυριάκο Μητσοτάκη και Αλέξη Τσίπρα, δείχνοντας ότι απέχει μάλλον αρκετά από μια μετεκλογική συνεργασία με κάποιον από τους δύο.
Ενδεικτικό ότι είπε πως «κάποιος πρέπει να μπει φυλακή» για την υπόθεση των υποκλοπών και από την άλλη απέκρουσε κάθε άνοιγμα του Αλέξη Τσίπρα, με «κερασάκι» την απάντηση του για τον υποδιοικητή του νοσοκομείου Σαντορίνης επί ΣΥΡΙΖΑ που είχε… βουλκανιζατέρ.
Οι τρεις «μικρότεροι» αρχηγοί, από την άλλη, έπαιξαν με τη σειρά τους τα δικά τους χαρτιά. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας, με τη γραβάτα που φορά ευκαιρίας δοθείσης, εξέθεσε την ατζέντα του και «κέρδισε» τη μάχη της ατάκας, καλώντας τον Αλέξη Τσίπρα να «μην τρίβεται στην γκλίτσα του τσομπάνη» με τις διαρκείς προσκλήσεις του για «προοδευτική διακυβέρνηση», την οποία χαρακτήρισε εκ νέου «μούφα».
Ο Κυριάκος Βελόπουλος, με μεγαλύτερη τηλεοπτική εμπειρία, επέλεξε να μιλήσει σε ένα στοχευμένο, δικό του κοινό, κλείνοντας εμμέσως πλην σαφώς και το μάτι και σε ψηφοφόρους που προέρχονται από το κόμμα Κασιδιάρη, ενώ προκάλεσε…τσουνάμι σχολίων με την εικόνα της «Παναγιας της Γκέισας» που επικαλέστηκε, στην προσπάθειά του να αντιπαλέψει ως «Χριστιανός ορθόδοξος» την κουλτούρα της πολιτικής ορθότητας.
Ο Γιάννης Βαρουφάκης από την άλλη, αν και…βραχυκύκλωσε στην απάντηση για το πώς θα χειριζόταν ως πρωθυπουργός μια κρίση σαν τα Ίμια, επέλεξε να απευθυνθεί στα εκλογικά του ακροατήρια, αν και, ομολογουμένως, δεν ήταν από τις καλύτερες του εμφανίσεις.
Οι συνεργασίες και οι μπηχτές
Μπορεί οι μετεκλογικές συνεργασίες να μην ήταν στην ατζέντα του debate ως μια από τις έξι θεματικές ενότητες, ήταν, όμως, ο ελέφαντας στο δωμάτιο.
Ο κ. Μητσοτάκης, εν τέλει, ούτε ερωτήθη ούτε επέλεξε να ανοίξει τα χαρτιά του για τη στάση του σε πιο σύνθετα σενάρια, όπως π.χ. τι θα γίνει αν βγαίνουν τα νούμερα μιας συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ το βράδυ της 21ης Μαΐου ή αν δεν επιτευχθεί ο στόχος της αυτοδυναμίας στις δεύτερες εκλογές.
Από την άλλη, στενός του συνεργάτης εκτιμούσε στο protothema.gr ότι «το βασικό πολιτικο συμπέρασμα είναι ότι έχουμε μια πρόταση εξουσίας», προσθέτοντας ότι «κατέρρευσε πληρως η «προοδευτική διακυβέρνηση». Κατά την ανάγνωση του Μεγάρου Μαξίμου, ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για τα θετικά της κυβέρνησης, για την επόμενη μέρα, αναγνώρισε λάθη που έγιναν, ενώ έθεσε με σαφήνεια και το δίλημμα των εκλογών.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η πρότασή του να σταλούν προς αξιολόγηση τα προγράμματα των κομμάτων είτε στο ΓΛΚ είτε στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Στην πράξη, πάντως, φάνηκε ότι τα «κουκιά» της προοδευτικής διακυβέρνησης δύσκολα θα βγουν. Ο κ. Τσίπρας εξαίρεσε της συζήτησης τον Γιάνη Βαρουφάκη, στον οποίο δεν απηύθυνε τον λόγο. Αντιθέτως, «φλέρταρε» με τον Νίκο Ανδρουλάκη, ειδικά για το θέμα του διορισμού διοικητών στα νοσοκομεία χωρίς κομματικά στεγανά.
Από τον κ. Ανδρουλάκη, όμως, δεν εισέπραξε ούτε…κλείσιμο του ματιού ακόμα και για την επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ, ενώ από τον Δημήτρη Κουτσούμπα, στον οποίο συνέστησε να σκεφτεί καλά τη στάση του ΚΚΕ στο θέμα της βάσης εισαγωγής στα ΑΕΙ, εισέπραξε τη σύσταση για την… γκλίτσα.
Στην απροθυμία του κ. Ανδρουλάκη να είναι δεκτικός σε κάποιο πολιτικό άνοιγμα επενέργησε προφανώς και η υπόθεση των υποκλοπών, με τον κ. Μητσοτάκη να τονίζει ότι ο κ. Ανδρουλάκης δεν αποτελούσε εθνικό κίνδυνο, συνεπώς δεν έπρεπε να παρακολουθείται, και τον κ. Τσίπρα να μπαίνει «σφήνα» λέγοντας ότι κάποιος πρέπει να δώσει εξηγήσεις γιατί παρακολουθήθηκαν ο κ. Ανδρουλάκης και άλλοι αξιωματούχοι.
Η επίδραση
Τα σημερινά νούμερα τηλεθέασης θα καταδείξουν πόσοι ήταν οι πολίτες που παρακολούθησαν αυτή την μάλλον αποστειρωμένη εκδοχή τηλεμαχίας.
Και μπορεί στα social media να έγινε ο σχετικός «τζόγος», σύμβουλοι πολιτικής επικοινωνίας, αλλά και στελέχη των κομματικών επιτελείων που έδωσαν το παρών στο Ραδιομέγαρο συμφωνούν ότι η επίδραση στις διαθέσεις του εκλογικού ακροατηρίου θα είναι από μικρή έως μηδαμινή.
Άλλωστε, μεγάλη είδηση δεν βγήκε, μεγάλος καυγάς δεν στήθηκε, ούτε κάποιος εκ των πολιτικών αρχηγών έκανε μεγάλο λάθος. Η εκτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, που εκφράστηκε αργά το βράδυ ήταν ότι η εξέλιξη της τηλεμαχίας αποκάλυψε γιατί ο κ. Μητσοτάκης την απέφευγε.
Όλων τούτων δοθέντων, οι πολιτικοί αρχηγοί θα πορευθούν για περίπου 10 μέρες ακόμα ως τις 21 Μαϊου στη βάση της στρατηγικής που έχουν χαράξει. Μένει να φανεί, εάν έχουμε δεύτερες εκλογές, τι θα γίνει με το debate των δύο, Κυριάκου Μητσοτάκη και Αλέξη Τσίπρα που ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε έτοιμος να αποδεχθεί, εφόσον θα είναι σαφές ποιος είναι πρώτος και ποιος δεύτερος. Μένει, επίσης, να φανεί, αν ένα debate των δύο θα έχει πιο ελαστικούς κανόνες. Ως τότε, όμως, ο χρόνος που απομένει είναι πολύς και ο συσχετισμός δυνάμεων ακόμα ασαφής.
Οι δηλώσεις των πολιτικών μετά το debate
Σε δηλώσεις του μετά το τέλος του debate ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρατήρησε ότι «οχτώ χρόνια ήταν πολλά για να γίνει debate, πιστεύω ότι όσοι το παρακολούθησαν θα έβγαλαν συμπεράσματα. Προσωπικά επιχείρησα να μιλήσω περισσότερο για το μέλλον. Η τελική αξιολόγηση για το ποιος έβαλε και ποιος έφαγε γκολ θα κριθεί σε 10 ημέρες».
Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας σχολίασε μετά το debate ότι «το ματς έληξε 2-0, στο Champions’ League, εδώ δεν ξέρω, οι πολίτες θα κρίνουν. Οι πολίτες συνειδητοποιούν ότι η συζήτηση των πολιτικών αρχηγών και τα debates είναι όφελος για τη δημοκρατία.
Ελπίζω να το καταλαβαίνουν κάποιοι που δεν ήθελαν να γίνει συζήτηση το 2019 και που δεν θέλουν να γίνει και το 2023 μια συζήτηση όπως θα έπρεπε κι ανάμεσα στους δύο διεκδικητές της πρωτιάς στις εκλογές που έχουμε μπροστά μας».
Για γόνιμη και πολιτισμένη συζήτηση έκανε λόγο ο Νίκος Ανδρουλάκης προσθέτοντας ότι «καλό είναι να μπαίνουμε στο mood της συνεννόησης ακόμα και αν δεν υπάρχουν περιθώρια συγκυβέρνησης» και ότι «είναι μια χρυσή ευκαιρία η 21η Μαΐου για αλλαγή
«Τα είπαμε όλα μέσα, η ουσία είναι ότι έχουν κοινό πρόγραμμα, γιατί αυτοί είναι εμείς αυτοί είμαστε» ήταν το σχόλιο του Δημήτρη Κουτσούμπα.
«Μιλήσαμε με ψυχή και καρδιά, δυστυχώς οι πολιτικοί αρχηγοί άλλα είπαν στην διακομματική και άλλα εδώ. Ευχόμαστε την επόμενη φορά οι δημοσιογράφοι να μπορούν να ρωτήσουν ό,τι θέλουν» είπε ο Κυριάκος Βελόπουλος λέγοντας ότι «εγώ δεν είμαι πολιτικός, είμαι επιχειρηματίας και προετοιμάζομαι για κάθε ενδεχόμενο».
Ως «πολύ κακό γιατί έχεις μόνο 90 δευτερόλεπτα να απαντήσεις» χαρακτήρισε το debate ο Γιάνης Βαρουφάκης ο οποίος όταν ρωτήθηκε ξανά για τη μηχανή του απάντησε «σε ποιον να δώσω τη μηχανή μου; Δεν υπάρχει περίπτωση να δώσω τη μηχανή μου, θα πεθάνω πάνω σε αυτήν, κοντά τα χέρια από τη μηχανή μου».
Οι δηλώσεις των δημοσιογράφων
Μια είδηση για τις συζήτησεις που γίνονταν ανάμεσα στους πολιτικούς αρχηγούς στα διαλείμματα του debate μετέφερε στους δημοσιογράφους που ήταν έξω από το ραδιομέγαρο η δημοσιογράφος του Star Μάρα Ζαχαρέα. Η παρουσιάστρια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του Star είπε στους δημοσιογράφους ότι ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε από τον κ. Μητσοτάκη να υπάρξει μια τηλεμαχία των δύο ενόψει των εκλογών
«Πριν το debate όλοι οι πολιτικοί θέτουν αυστηρούς όρους και μετά λένε οτι μπορούμε να το κάνουμε πιο χαλαρό. Δεν είμαι αισιόδοξος για το επόμενο. Ελπίζω να βγήκε καλό αποτέλεσμα, όποιος κατάλαβε, κατάλαβε, Όποιος δεν κατάλαβε στο επόμενο. Τους είδα αγχωμένους αλλά οσο περνούσε ο χρόνος χαλάρωναν» είπε ο Αντώνης Σρόιτερ
«Είχαν και χαλαρές στιγμές στα διαλείμματα, κάποια στιγμή χαμογέλασαν Τσίπρας και Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια κάποιας ερώτησης, κάποιες φορές οι πολιτικοί μιλούσαν μεταξύ τους. Είδα και τον κ. Τσίπρα και τον κ. Μητσοτάκη να κάνουν μορφασμούς σε απαντήσεις άλλων πολιτικών αρχηγών» αποκάλυψε ο Παναγιώτης Στάθης
«Ο κόσμος άκουσε και οι πολίτες θα κρίνουν, δεν είδα καμία διάθεση συνεννόησης» σχολίασε η Ράνια Τζίμα.
